جراحی تعویض مجدد یا آرتروپلاستی مجدد مفصل ران، عملی است که در آن جراح بسیار ماهرانه مفصل مصنوعی یا همان پروتز مفصل را برمی دارد و یک پروتز جدید را جایگزین آن می کند. گاهی در این نوع جراحی لازم است که پیوند استخوان نیز انجام گیرد. استخوان پیوندی ممکن است از نوع اتوگرافت (autograft) و یا آلوگرافت (allograft) باشد:
- در پیوند اتوگرافت از استخوان بدن بیمار به عنوان استخوان پیوندی استفاده می شود.
- در پیوند آلوگرافت از بافت استخوانی شخص دیگری به عنوان استخوان پیوندی استفاده می شود.
چه عواملی باعث لزوم انجام جراحی تعویض مجدد می شود؟
مفصل مصنوعی به خودی خود بعد از چند سال در اثر استفاده ممکن است دردناک شود. فرسودگی، لق شدن و حرکت پروتزها داخل استخوان باعث ایجاد درد در بیمار می شوند. لق شدن باعث آسیب به استخوان نزدیک پروتز می شود؛ آسیب استخوان ها نیز باید در زمان جراحی تعویض مجدد ترمیم شود. گاهی مفصل تعویض شده به دفعات از جا در می رود. در این حالت جراحی تعویض مجدد باید انجام شود تا از این عارضه ناخوشایند جلوگیری گردد. اگر یکی از استخوان های اطراف مفصل مصنوعی بیمار در اثر آسیب دچار شکستگی شود، لازم است که جراحی تعویض مجدد بر روی بیمار انجام گردد. ایجاد عفونت عمیق در مفصل تعویض شده نیز یکی دیگر از علت های جراحی تعویض مجدد است. جراحی را می توان به صورت تک مرحله ای و یا دومرحله ای انجام داد.
جراحی تعویض مجدد چند بار قابل انجام است؟
برای دفعاتی که می توان یک مفصل را تعویض نمود تعدادی تعریف نشده است. در عمل نمی توان جراحی تعویض مجدد متعددی را روی مفصل بیمار انجام داد؛ زیرا جراحی های متعدد باعث ایجاد بافت اسکار مختلف در عضلات می شود؛ بنابراین مفصل تعویض شده پایدار نمی شود و عملکرد خود را از دست می دهد. در حال حاضر با تکنیک های مدرن و روز آرتروپلاستی کامل، می توان جراحی هایی انجام داد که حداقل 10 تا 15 سال در بیمارانی که فعالیت بالایی دارند دوام بیاورند و نیازی به جراحی تعویض مجدد نداشته باشند. در بیمارانی که در سن جوانی جراحی آرتروپلاستی انجام می دهند به احتمال زیاد جراحی تعویض مجدد نیز انجام خواهد گرفت. از این رو در این دسته از بیماران بهتر است جراحی اول با استفاده از ایمپلنت های کوچک تر و مقاوم تر در برابر سایش انجام شود تا انجام جراحی تعویض مجدد مفصل در آینده راحت تر باشد.
پیشگیری از جراحی تعویض مجدد
برخی از شرایطی که باعث تحمیل جراحی مجدد به بیمار می شوند قابل پیشگیری هستند. توجه به نکات زیر ضروری است: با انجام توصیه های پزشک از در رفتن مفصل جلوگیری کنید. بعضی عفونت های مفصل تعویض شده با درمان به موقع عفونت های داخلی بدن و مصرف آنتی بیوتیک بعد از جراحی های دندانپزشکی و این قبیل موارد قابل پیشگیری هستند. از آنجایی که بیمار در اثر سائیدگی پروتز مفصل تعویض شده درد و علائمی احساس نمی کند، معاینه منظم بیمار توسط پزشک لازم است تا درصورت سائیدگی و تخریب استخوان، تمهیدات لازم برای معاینات بیشتر و تعیین زمان مناسب تعویض مفصل صورت گیرد.
معضل تعویض مجدد مفصل در میان بیماران با سطوح برخورد مختلف
مقایسه مشکلات تعویض مفصل روی دو گروه از ایمپلنت های مفصل ران انجام شده است. این دو گروه ایمپلنت های دارای سطح سخت روی سخت (مانند فلز روی فلز و سرامیک روی سرامیک) و فلز روی پلی اتیلن هستند. مطالعات نشان داد که این دو گروه از مفصل ها در دوره دو ساله بعد از جراحی تعویض مفصل، از لحاظ تعویض مجدد مفصل، تفاوتی با هم ندارند. لازم است مطالعات کامل تری برای مقایسه این دو گروه از مفصل صورت گیرد. مطالعه دیگری روی مفصل های فلز روی فلز با اندازه های مختلف نشان داد که بزرگ تر بودن بخش سر مفصل باعث ایجاد مشکلات زیادی بعد از جراحی می شود. بهتر است در صورت امکان برای کاهش عوارض از بخش فمور 36 میلی متری استفاده شود. در این صورت لازم است دوره بازتوانی دقیق همراه با مشاوره انجام گیرد تا از خطر در رفتن مفصل جلوگیری شود. به دلیل عدم موفقیت استفاده از بخش کاسه مفصل دارای پوشش فلزی، امروزه در بعضی جراحی ها برای جلوگیری از آسیب استخوان، از بخش کاسه با درجه تخلخل بالا و پیچ استفاده می شود. استفاده از بخش سر سرامیکی با آستین تیتانیوم از ایجاد و آزاد شدن یون های فلزی جلوگیری می کند و عوارض ناشی از آن را کاهش می دهد.
منابع
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/ http://www.surgeryencyclopedia.com/ http://www.hss.edu/ http://www.arthritisresearchuk.org/ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/
