بیشترین دلایل جراحی تعویض مفصل لگن چیست؟
منظور از تعویض مفصل ران چیست؟
تعویض مفصل ران که به آن آرتروپلاستی لگن نیز گفته میشود، نوعی جراحی برای رفع تمامی دردها و مشکلات مفصل لگن است. در این جراحی قسمتهایی از مفصل ران که آسیب دیده و یا تخریب شده با پروتز ایمپلنت مصنوعی جایگزین میگردد.
خانوادهها باید بدانند که پس از بدو تولد فرزند عزیزشان، با یک چکاپ ساده از مفصل (غربالگری، سونوگرافی و معاینات بالینی) توسط متخصص ارتوپد، میتوانند از آسیبهای شدید فرزندشان در بزرگسالی جلوگیری کنند.
این عوارض میتواند از نوع دررفتگی مادرزادی مفصل ران، چرخشهای استخوان لگن و ... باشد که با یک دورهی درمانی بسیار کوتاه و بدون هیچ خطری (غیرجراحی) مانند بریس پاولیک هارنس، از جراحی فرزندشان در آینده جلوگیری میشود.
اگر این چکاپهای ساده و اولیه توسط والدین انجام نشود و یا کودک در همان دورهی طفولیت با روشهای ساده و بدون هیچ عارضهای درمان نشود؛ این کودک در بزرگسالی دچار آرتروز، دررفتگی مادرزادی لگن، اختلالات چرخشی اندام تحتانی و ... میشود که نتیجهی عوارض عدم درمان در کودکی است و تنها روش درمان این افراد در بزرگسالی، جراحی تعویض مفصل ران میباشد.
از بین تمام روشهای موجود برای کاهش و رفع دردهای مفصل لگن، جراحی تعویض مفصل از موفقترین و اثربخشترین عملهایی است که توسط جراحان ارتوپدی در سراسر دنیا انجام میشود. در بیمارانی که کاندید تعویض مفصل ران هستند، این روش برای درمان بسیاری از مشکلات ناشی از آرتریت شدید لگن، آرتروز، دررفتگیهای مادرزادی، لنگش و ... روشی بسیار موثر، ایمن، بادوام و موفق محسوب میشود.
بر همین اساس مهمترین مزایای تعویض مفصل لگن عبارتاند از:
طیف متنوعی از تکنیکها و روشهای تعویض مفصل لگن وجود دارد که جراحان متناسب با شرایط بیمار و شدت تخریب مفصل آنها مورد استفاده قرار میدهند. بااینحال انتخاب بهترین روش درمانی یک فرایند تخصصی و پیچیده است که حتما باید با تعامل بین پزشک و بیمار انجام شود. لازم به ذکر است که استفاده از تکنیکهای روز جراحی تعویض مفصل دنیا در ایران، موفقیت جراحی را بسیار افزایش خواهد داد و بیمار ریکاوری بسیار سریعتری خواهد داشت.
در ادامه به مهمترین روشهای تعویض مفصل لگن میپردازیم.
در طی روش تعویض مفصل لگن خلفی، جراح از پشت استخوان ران به مفصل ران دسترسی پیدا میکند. با این روش هیچ ماهیچهای در طول جراحی بریده نمیشود؛ بنابراین زمان بهبودی سرعت مییابد. مزیت اصلی این روش آسیب کمتر به عضلات است که بسیاری از پزشکان از آن استفاده میکنند.
در روش تعویض کامل مفصل ران، جراح ارتوپد، غضروف آسیبدیده (سر استخوان فمور) را خارج میکند و با ایمپلنت (پروتز) مصنوعی جایگزین میکند. این تکنیک جراحی از طریق یک برش در امتداد کنارهی ران انجام میشود.
بر خلاف تعویض کامل مفصل ران، در تکنیک تعویض جزئی لگن، فقط توپی مفصل ران جایگزین میشود، اما سوکت مفصل ران دست نمیخورد. این تکنیک یک روش رایج برای درمان آسیبهای افراد مسن بهشمار میآید که معمولا به دنبال شکستگی لگن پس از زمین خوردن با دردهای شدید و عدم حرکت روبهرو هستند.
نوع دیگری از تکنیکهای رایج برای تعویض مفصل لگن، نوع قدامی آن میباشد. در این روش دسترسی به مفصل از طریق جلوی باسن انجام میشود. این موضوع برای به حداقل رساندن آسیب به عضلات اطراف و تسریع زمان بهبودی است. از مزایای استفاده از این روش میتوان به افزایش سرعت بهبودی بیماران و کاهش احتمال لنگ زدن اشاره کرد.
در تکنیکهای Lateral Posterior با قرار گرفتن بیمار به پهلو، تسلط جراح به فیلد جراحی بسیار مناسب است. عیب روش لترال احتمال آسیب عضلات ابداکتور است که ممکن است باعث لنگیدن شود، در حالی که روش خلفی میزان دررفتگی بالاتری دارد.
پزشکان با استفاده از روش جراحی اصلاحی مفصل ران یا تعویض مجدد مفصل ران یا ریویژن مفصل ران، مفصل لگن مصنوعی را ترمیم یا جایگزین میکنند. به هر دلیلی ممکن است پس از جراحی تعویض مفصل لگن به این روش نیاز داشته باشید تا هر گونه آسیب وارد شده به لگن مصنوعی را اصلاح کنید.
زمانی که جراحی قبلی شما بنا بر هر دلیلی موفق نبوده باشد (ضعف سیستم ایمنی، عدم تجربه و مهارت کافی جراح و تیم جراحی) و یا پروتز قبلی از نظر کیفیت و جنس قابل قبول نبوده باشد، از این روش استفاده خواهد شد.
فرایند کار جراحی کمتهاجمی لگن به این صورت است که جراح باتجربه و متبحر یک یا چند برش کوتاه روی مفصل ران ایجاد میکند. هدف از این روش کاهش درد و تسریع زمان بهبودی است. البته توجه داشته باشید که این تکنیک ممکن است برای همه بیماران مناسب نباشد و قبل از انجام آن، پزشک باید تمام جوانب را به دقت بررسی کند و متناسب با شرایط بیمار، این روش را به کار بگیرد.
آمادگی برای جراحی تعویض مفصل ران چند روز یا هفته قبل از عمل جراحی شروع میشود. سلامت شما قبل از جراحی به بهبودیتان کمک میکند و احتمال بروز عارضه را کاهش میدهد. بر همین اساس شما میتوانید چندین کار را قبل از جراحی تعویض مفصل لگن انجام دهید تا آمادگی کاملی برای جراحی داشته باشید و زودتر به بهبودی برسید.
بر همین اساس مهمترین نکات برای آمادگی برای تعویض مفصل ران عبارتاند از:
+ با جراح و سایر اعضای تیم پزشکی در مورد انتظارات خود صحبت کنید.
+ از جراح خود در مورد تمرینات تقویت عضلات مرکزی بدن، بالاتنه و ساق پا سوال بپرسید.
+ اگر سیگار میکشید، قبل از عمل آن را قطع و یا مقدار آن را کاهش دهید.
+ اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کم کنید.
+ از مصرف داروهای رقیقکننده خون خودداری کنید.
یکی از مهمترین نیازها برای تاثیرگذاری بهتر فرایند درمانی در تعویض مفصل ران، توجه به نکاتی است که پس از ترخیص و استراحت در خانه باید انجام دهید. بسیاری از این اقدامات ساده هستند؛ اما در افزایش ماندگاری ایمپلنت (پروتز) و کاهش دردهای شما تاثیرگذاری بالایی دارند.
ریکاوری تعویض مفصل ران بلافاصله پس از جراحی شروع میشود. اکثر بیماران پس از جراحی برای اصلاح شیوه راه رفتن که از قبل داشتند و یا تقویت برخی از عضلات خاص برای افزایش طول عمر پروتز و مفاصل، نیاز به یک دوره کوتاه فیزیوتراپی تخصصی دارند تا بتوانند قدرت عضلانی و دامنه حرکتی عالی را به دست آورند.
بر همین اساس مهمترین نکات بعد از انجام عمل تعویض مفصل لگن عبارتاند از:
- برای چند هفته پس از جراحی، از اعضای خانه برای انجام کارهای خود کمک بخواهید.
- منطقهای را در خانه برای سپری کردن دوران نقاهت اختصاص دهید.
- بلند کردن وسایل خصوصا اجسام سنگین وزن تا چند هفته ممنوع است.
- وسایل مورد نیاز را در نزدیکی خود نگه دارید.
- برای حمام رفتن از میلههای ایمنی استفاده کنید.
- وسایل کمکی برای کمک به حرکت، مانند واکر یا عصا را نیز استفاده کنید.
- ناحیه جراحی را تمیز و خشک نگه دارید.
- تمام داروها را طبق دستور مصرف کنید.
- رژیم غذایی عادی خود را با دستور پزشک از سر بگیرید.
اگر هر دو سمت مفصل لگن بیمار در یک جلسه تعویض شوند به آن تعویض دوطرفه همزمان لگن میگویند.
اگر یک سمت مفصل لگن بیمار در یک جلسه تعویض شود به آن تعویض یک طرفه مفصل لگن میگویند.
تعویض هر دو مفصل لگن در یک جلسه، عملی پیچیده و مشکل است و حتما میبایست توسط جراح باتجربه و ماهر انجام بگیرد.
دکتر افشین طاهری اعظم بصورت روزانه چندین جراحی تعویض دوطرفه همزمان مفصل لگن در یک جلسه را با موفقیت بسیار بالا انجام می دهند.
خیر، همهی افراد نمیتوانند در یک جلسه تعویض دوطرفه همزمان مفصل لگن را انجام دهند. افرادی که دارای ریسکفاکتورهای بالایی هستند مانند افرادی که مشکلات قلبی حاد دارند، دیابت شدید دارند، مشکلات ریوی حاد دارند، نقص ایمنی شدید و ... کاندید تعویض دوطرفه همزمان در یک جلسه نیستند.
اگر جراحی تعویض مفصل ران شما توسط بهترین جراح لگن و مفصل ران انجام شود و همچنین از پروتزهای بسیار باکیفیت استفاده شود، در 95% موارد شما فردای روز عمل شروع به راه رفتن خواهید کرد و روز بعد آن از بیمارستان مرخص خواهید شد.
هر جراحی که انجام میشود، قسمتی از پوست و عضلات مفصلی برش داده میشود. اگر جراح باتجربه از تکنیکهای روز جهانی این جراحی در بیمار استفاده کند، درد به حداقل میرسد و برای بیمار آزاردهنده نیست.
به هیچ وجه. این جراحی در قرن جدید بعنوان موفقترین جراحی در دنیا شناخته شده است و این جمله بدین معنیست که این جراحی هم بسیار موفق است، هم بسیار ایمن است و هم بسیار کارآمد و موثر.
این جراحی بیشتر برای افرادی مناسب است که از شدیدترین تیپ دررفتگی مادرزادی لگن (تیپ چهار دوطرفه) رنج میبرند و یا افرادی که با مشکلات حاد زمینهای مانند دیابت، قلبی و ... شرایط تعویض دوطرفه بصورت همزمان مفصل ران در یک جلسه را ندارند.
پس از جراحی هم میبایست مانند تمامی جراحیها نکاتی رعایت شود تا بهبودی بیمار بسیار سریعتر بدست آید.
شل شدگی پروتز
دررفتگی پروتز یا مفصل مصنوعی
تغییر طول پا
عفونت
لخته شدن خون
تورم در مفاصل
جراحی تعویض مفصل ران مانند تمامی جراحی ها ممکن است برای برخی از افراد عوارض نسبی داشته باشد، این عوارض شامل:
تمامی موارد نام برده شده در جراحی تعویض مفصل لگن، شایع نیست و عوارضی مانند دررفتگی مفصل، عفونت و ... بصورت نادر اتفاق خواهد افتاد.
یادتان باشد که هرچقدر جراح شما باتجربهتر و ماهرتر باشد و با پروتزهای بسیار باکیفیت، جراحی تعویض مفصل انجام گیرد، میزان تمامی عوارضها به صفر نزدیک خواهد بود.
+ انتخاب جراح (تعداد عملهای موفق جراح، پیاده سازی دانش نوین و علم روز جراحی، اعتبار داخلی و جهانی جراح و...) باید توسط بیمار بررسی گردد.
+ نوع و جنس پروتز (جنس و کیفیت پروتزی که جراح قرار است از آن استفاده کند باید توسط بیمار بررسی گردد.
+ بیمارستان (وضعیت تجهیزات، استریلیتیهای مرکز درمانی و استانداردهای بیمارستانی که قرار است بیمار در آن جراحی انجام دهد باید توسط بیمار بررسی گردد.
+ تیم جراحی (تیمی که قرار است هنگام جراحی در اتاق عمل حضور داشته باشند، مانند تیم بیهوشی و ... باید توسط بیمار بررسی گردد.
تعداد زیادی از جراحان متخصص در کشور وجود دارند که به ارائه خدمات تعویض مفصل ران میپردازند؛ بااینحال انتخاب یک جراح زبده، ماهر، باتجربه و جراحی که جدیدترین تکنیکهای تعویض مفصل لگن را پیادهسازی میکند برای اطمینان از کیفیت نهایی عمل، بسیار با اهمیت است.
چون تمامی این موارد، موفقیت جراحی را بسیار بالا خواهد برد و کمترین عوارض (نزدیک به صفر) را برای بیمار در پی خواهد داشت.
دکتر افشین طاهری اعظم؛ جراح ارتوپد، جراح لگن، مفصل ران و زانو هستند که بورد تخصصی ارتوپدی خود را از دانشگاه علوم پزشکی تهران با رتبه دوم کشوری دریافت کردهاند. سپس برای دورهی فوق تخصصی و تکمیلی عازم دانشگاههای اتریش، آلمان و امریکا شدند. ایشان عضو هیئت رئیسه کمیته جهانی فلوشیپهای سیکات هستند.