مفصل ران یک پل ارتباطی میان اندام تحتانی و تنه است
مفصل در واقع نقطه‌ای است که در آن استخوان‌های مختلف به یکدیگر رسیده و با هم همکاری می‌کنند. نتیجه چنین همکاری، کمک به انجام بهتر وظایف روزمره مثل نشستن، بالا و پایین رفتن از پله‌ها، راه رفتن و سایر حرکات است. مفصل ران یا همان هیپ یک مفصل گوی و کاسه‌ای است. کاسه مفصل ران نیز بخشی از استخوان لگن به شمار می‌رود.
جراحی تعویض مفصل ران نیز روشی است که در آن پزشک با کمک جراحی، مفصل ران ملتهب و دردناک را خارج و آن را با یک مفصل مصنوعی لگن که اغلب از اجزای فلزی و پلاستیکی ساخته شده است، جایگزین می‌کند. این جراحی در بسیاری از موارد زمانی انجام می‌شود که سایر راهکارهای درمانی دیگر موفق به تسکین کافی درد نشده باشند. در این مطلب از سایت دکتر افشین طاهری اعظم شما را با این مفصل و چگونگی جراحی آن آشنا می‌کنیم.
مهم‌ترین دلایل تخریب مفصل ران
تعویض مفصل ران را می‌توانیم یکی از پیچیده‌ترین جراحی‌های ارتوپدی بدانیم که توسط متخصص ارتوپدی صورت می‌گیرد. در طول این جراحی، جراح مفصلی که دچار آسیب‌دیدگی شده باشد را برداشته و به جای آن از یک مفصل مصنوعی استفاده می‌شود. عملکرد صحیح مفصل ران نیز به فاکتورهای مختلفی مثل تاندون‌ها، عضله‌ها، رباط‌ها و استخوان‌ها بستگی دارد. در شرایطی که این اندام‌ها با یکدیگر هماهنگ باشند، فرد در زمان راه رفتن هیچ مشکلی نخواهد داشت.
از عوامل آسیب‌دیدگی مفصل ران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری آرتروز در اغلب افراد و در هر رده سنی دیده می‌شود و احتمال بروز آن با افزایش سن به مراتب افزایش پیدا می‌کند
- نکروز سر استخوان ران یا سیاه شدن سر استخوان باعث می‌شود ساییدگی زودهنگام اتفاق بیفتد. این عارضه در جوانان و یا افراد میانسال دیده شده است
- دررفتگی مادرزادی مفصل ران یکی از دلایلی است که باعث ایجاد آرتروز در فرد می‌شود
- از دلایل آرتروز زود هنگام می‌توان به ایمپینجمنت سراستخوان ران و حفره استابولوم اشاره کرد
- به علت جوش نخوردن صحیح شکستگی‌های استابولوم، می‌توان در این شرایط تخریب و ساییدگی مفاصل را انتظار داشت
- اگر فرد مبتلا به یکی از انواع روماتیسم آرتریت روماتوئید و یا اسپوندیلیت انکیلوزان باشد، باید حتما چکاپ دوره‌ای انجام دهد تا به تخریب مفصل ران دچار نشود
- ابتلا به بیماری مزمن
- آسیب‌دیدگی
- شکستگی لگن
- دررفتگی
- بالا رفتن طبیعی سن
- تشدید شدن عارضه‌های عضلانی
چگونگی انجام جراحی مفصل ران
آناتو‌می مفصل ران متشکل از دو استخوان در کنار یکدیگر است. به این ترتیب که در بخش فوقانی ساختمان مفصل ران حفره استابولوم که به صورت نیم کره است قرار گرفته و این حفره بخشی از لگن خاصره می‌باشد. در بالاترین بخش مفصل ران سر استخوان ران نیز تعبیه شده که به صورت کروی در درون حفره استابولوم قرار دارد. در ادامه این بخش در قالب جدولی می‌خواهیم مراحل این عمل را با هم مرور کنیم.
| مراحل جراحی | اقدام صورت گرفته در طول جراحی |
| خارج کردن استخوان‌های اضافی که تحت تاثیر ساییدگی ایجاد شده‌اند | استفاده از یک رنده مخصوص به منظور تراشیدن داخل حفره استابولوم و شکل دادن آن به صورت یک نیم کره کامل |
| برش دادن استخوان ران که میان سر استخوان ران و تنه استخوان ران واقع شده است | به کمک اره‌های مخصوص ارتوپدی این قسمت برش داده می‌شود تا سر استخوان ران به طور کامل خارج شود |
| قرار دادن مفصل مصنوعی ران در جای صحیح خود | قرار دادن کاسه‌ای فلزی یا پلاستیکی در حفره استابولوم و بررسی جاگذاری حرکت مفصل |
چه افرادی باید اقدام به تعویض مفصل ران کنند؟
به طور کلی برای افرادی که در ناحیه لگن خود دچار درد لگن و یا محدودیت‌های حرکتی هستند، جراحی می‌تواند کمک کننده باشد، همچنین برخی از اشخاص با کوتاهی پا مواجه هستند که در چنین شرایطی جراحی تعویض مفصل ران تا حد زیادی می‌تواند موثر واقع شود.
تعویض مفصل ران یا آرتروپلاستی مفصل ران از روش‌هایی است که طی سال‌های اخیر برای افرادی که نیاز به تعویض مفصل ران به دلیل آسیب دیدگی مفصلی ناشی از بیماری‌هایی مثل آرتریت و یا صدمه‌های گوناگونی که در زندگی روزمره ممکن است اتفاق افتد، مفید است و می‌تواند روند بهبودی بیماران را افزایش دهد. در حقیقت باید گفت که جراحی تعویض مفصل ران یکی از بهترین روش‌های درمانی به منظور بهبود طولانی مدت ران برای آن دسته از افرادی است که در سایر روش‌های دیگر درمانی نتیجه خاصی دریافت نکرده‌اند. با انجام این جراحی می‌توان درد در مفصل ران را به شکل کامل از بین برد و زندگی بدون دردی را تجربه کرد.
نکاتی مهم در خصوص کسب آمادگی قبل از جراحی
به طور کلی برای انجام موفقیت‌آمیز تعویض مفصل ران بیمار باید مراحل مختلفی را طی کند. انجام آزمایشات و معاینات فیزیکی، گرفتن شرح حال از اقدامات اولیه هستند. در صورتی که بیمار مراجعه‌کننده دخانیاتی مانند سیگار استفاده می‌کند باید حداقل به مدت یک ماه پیش از جراحی از مصرف آن خودداری کند. چرا که استعامال دخانیات می‌تواند به طرز قابل توجهی روند بهبودی بیماران را به تاخیر بیندازد و عوارض مختلفی را برای آن‌ها ایجاد کند.
این جراحی معمولا چند ساعت طول خواهد کشید و پس از آن بیمار باید چند ساعتی را در اتاق ریکاوری سپری کند تا تاثیرات بیهوشی از بدن او خارج شود. پس از اینکه بیمار موفق شد سطح هوشیاری خود را به دست بیاورد، به او اجازه مرخصی از مرکز درمانی داده خواهد شد.
مراقبت‌های بعد از جراحی سلامت مفصل ران را تضمین می‌کند
پس از جراحی، بسیاری از بیماران اغلب درد شکایت می‌کنند که این موضوع به دلیل تاثیر مصرف داروهای مسکن کاملا طبیعی است. این احتمال وجود دارد که در ابتدا بیمار نفس‌های کوتاهی داشته باشد که این موضوع ناشی از تاثیرات داروهای بیهوشی و داروهای تزریقی در طول عمل است. اما موضوعی که اهمیت دارد آن است که در این شرایط بیمار باید سرفه کرده و نفس‌هایی عمیق بکشد تا ریه‌ها به طور کامل پاکسازی شود. در این دوران پیشنهاد می‌کنیم که از مصرف داروهای رقیق‌کننده خون با هدف جلوگیری از لخته شدن خون خودداری کنید.
اقداماتی که باید فردای روز جراحی تعویض مفصل ران انجام شود
حال زمان آن فرا رسیده است که بیمار بتواند با مفصل جدید خود راه برود. انجام تمرینات مربوط به فیزیوتراپی می‌تواند به تقویت قدرت عضلانی و ارتقای دامنه حرکتی افراد کمک کند. همچنین از بیمار درخواست می‌شود که از جای خود بلند شده، کناره‌های تخت را گرفته و به تدریج شروع به راه رفتن کند.
یک تا دو روز بعد از جراحی
در این بازه زمانی بیمار می‌تواند تمرینات بدنی بیشتری را انجام داده و با استفاده از عصا یا واکر شروع به راه رفتن کند. رژیم غذایی این قابلیت را دارد که کماکان مانند گذشته باشد. توصیه می‌کنیم که در روز اول بیمار رژیم غذایی مایعات داشته باشد.
روز دوم تا چهارم بعد از عمل
اگر مشکل خاصی نباشد و بیمار قادر به راه رفتن باشد، مرخصی به او داده می‌شود. اما به خاطر داشته باشید که رانندگی به مدت 3 الی 6 هفته برای این فرد ممنوع است. در روز چهارم باید از بخیه‌ها مراقبت شود. در این دوران به هیچ عنوان بخیه‌ها نباید خیس شوند و باید روی آن‌ها را کرم یا پماد بزنید. به منظور تسکین یافتن درد می‌توانید از کمپرس یخ به مدت 10 الی 15 دقیقه و چند نوبت در روز استفاده کنید. توجه داشته باشید که مفصل جدید باید حتما حرکت داده شود و تمرینات آموزش داده شده در منزل صورت بگیرد.
جراحی مفصل ران را به دکتر افشین طاهری اعظم بسپارید
جراحی تعویض مفصل ران به دلیل تاثیرات آن در زندگی فرد یکی از جراحی‌های حساس در زمینه ارتوپدی است که باید حتما توسط یک متخصص باتجربه که دارای بوردهای تخصصی بین‌المللی باشد، انجام شود.
سوالات متداول
کدام افراد کاندیدای عمل جراحی تعویض مفصل لگن هستند؟
افرادی که در ناحیه لگن خود دچار درد، تخریب، لنگش، محدودیت‌های حرکتی و ... هستند، جراحی می‌تواند برای آن‌ها مفید باشد. بعضی از اشخاص نیز با کوتاهی پا مواجه هستند که در چنین شرایطی جراحی تعویض مفصل ران به آن‌ها پیشنهاد می‌شود.
چه دلایلی باعث تخریب مفصل ران می‌شوند؟
بالا رفتن سن، عوامل ژنتیکی، بیماری مزمن، شکستگی لگن و آرتروز از جمله این موارد هستند.
منظور از مفصل چیست؟
مفصل نقطه‌ای است که در آن استخوان‌های مختلف به یکدیگر رسیده و به سیستم حرکتی بدن کمک می‌کنند.
