هرچند سرطان استخوان یک بیماری خطرناک و شناخته شده است، بسیاری از تومورهای ایجاد شده در استخوان از نوع خوش خیم هستند. تومور استخوانی خوش خیم، تهدید جانی برای بیمار به شمار نمی‌رود و به بافت استخوانی سالم آسیبی نمی‌رساند. اما با این وجود، گاهی رشد این تومورها باعث فشار آمدن به بافت‌های اطراف می‌شود و به همین خاطر، درمان تومور ضرورت پیدا می‌کند.
تومور استخوانی خوش خیم، هرگز متاستاز پیدا نمی‌کند و به بخش‌های دیگر بدن منتقل نمی‌شوند. سلولهای تومور، توده‌ای از استخوان، غضروف، بافت فیبری، چربی و رگ‌های خونی را ایجاد می‌کنند. برخی از این تومورها تهاجمی هستند و پس از درمان، دوباره ایجاد می‌شوند. تشخیص صحیح تومورهای خوش خیم از تومورهای سرطانی، اهمیت بالایی در انتخاب روش درمانی مناسب دارد.
تومور استخوانی خوش خیم و ضایعات استخوانی تومورمانند، اغلب در سنین بین پنج تا 25 سالگی ایجاد می‌شوند و محل ایجاد آن‌ها، استخوان‌هایی هستند که رشد بالایی در این سن دارند؛ مانند مفصل زانو، که 60 درصد این تومورها در آن ایجاد می‌شوند. به همین خاطر، تومورهای استخوانی می‌توانند تغییر شکل مفصلی، شکستگی، اختلاف در طول اندام، اختلالات راه رفتن و گاهی اوقات از کار افتادگی به دنبال داشته باشند.
تومور استخوانی چیست؟
تومورهای استخوانی، زمانی ایجاد می‌شوند که سلولهای استخوانی به‌طور کنترل نشده تکثیر پیدا می‌کنند و توده‌ای از بافت استخوانی ایجاد می‌کنند. بیشتر تومورهای استخوانی، خوش خیم و غیرسرطانی هستند و در بدن پخش نمی‌شوند. با این وجود، تومورهای غیرسرطانی نیز باعث تضعیف بافت استخوانی و افزایش احتمال شکستگی استخوان یا سایر آسیب های استخوانی شوند.
با توجه به نوع و مرحله تومور استخوان ، ممکن است نیاز به بیش از یک نوع درمان وجود داشته باشد. تیم پزشکان درمانگر تومور استخوان شامل افراد زیر است:
- جراح ارتوپد : پزشکی که از طریق جراحی مشکلات استخوان و مفاصل را درمان می‌کند.
- انکولوژیست ارتوپدی: متخصصی که درمان تومور استخوان و مفاصل را انجام می‌دهد.
- انکولوژیست پرتوی: متخصصی که از اشعه یا پرتو‌ها برای درمان سرطان استفاده می‌کند.
- انکولوژیست پزشکی: متخصصی که از شیمی درمانی و روش‌های دیگر برای درمان سرطان استفاده می‌کند.
افراد دیگری همچون پرستاران، فیزیولوژیست‌ها، متخصصان توانبخشی و مددکاران اجتماعی نیز در درمان تومور استخوان نقش مهمی ایفا می‌کنند.
انواع تومورهای خوش خیم استخوانی
بعضی از انواع تومور استخوانی خوش خیم، به خاطر رشد سریعی که دارند باید مورد توجه و مراقبت بیشتری قرار گیرند:
- تومور سلولی ژانت: تومور سلولی ژانت در سنین بین 20 تا40 سالگی ایجاد می‌شود و به سرعت به استخوان آسیب می‌رساند. این نوع تومور در انتهای استخوان‌های بلند شایع است. زانو، مچ پا، مفصل لگن، شانه و پایین ستون فقرات محل‌های اصلی ایجاد تومور سلولی ژانت هستند.
- کندروبلاستوما: تومور کندروبلاستوما در کودکان و در انتهای استخوان‌های بلند بازو و ساق پا ایجاد می‌شود. این نوع تومور به مفصل‌ها و صفحات رشد استخوان (منطقه مسئول رشد استخوان در انتهای استخوان‌های بلند کودکان) آسیب می‌رساند.
- کیست آنوریسمی استخوان: این تومورها کودکان و افراد جوان را درگیر می‌کند و باعث رشد بیش از حد بازوها، پاها، تنه یا جمجمه می‌شود.
- استوئید استئوما: تومور استوئید استئوما در هر یک از استخوان‌ها ممکن است ایجاد شود. این تومور موادی تولید می‌کند که باعث درد طاقت فرسا در اعصاب مجاور می‌شود.
- استئوکندروما: استئوکندروما رایج‌ترین تومور استخوانی خوش خیم در افراد زیر 20 سال است.
- استئوبلاستوما: استئوبلاستوما تومور استخوانی خوش خیم مربوط به ستون فقرات و استخوان‌های بلند است که اغلب در جوانان ایجاد می‌شود.
- انکندروما: انکندروما به‌طور معمول در استخوان‌های دست و پا مشاهده می‌شود. تومور انکندروما شایع‌ترین تومور استخوان دست است و ابتلا به آن، اغلب علامتی ایجاد نمی‌کند.
علائم تومور خوش خیم استخوان
تومورهای استخوانی خوش خیم باعث ایجاد درد، توده یا تورم و همچنین شکستگی بدون علت در استخوان‌ها می‌شوند. از آنجایی که بیماری‌های مختلفی به غیر از تومور استخوان نیز همین علائم را ایجاد می‌کنند، به همین خاطر برای تشخیص باید به ارتوپد خوب مراجعه کرد.
درمان تومور استخوانی خوش خیم
در بسیاری از بیماران، تومور استخوانی خوش خیم نیازی به درمان ندارد و فقط باید معاینات منظم انجام شود. این نوع تورموها، رشدی ندارند و هیچ نوع مشکل جدی در شخص ایجاد نمی‌کنند. برخی از تومورهای استخوانی خوش خیم، با مصرف دارو درمان می‌شوند. در بعضی از بیماران به ویژه کودکان، تومور استخوانی خوش خیم به‌طور خودبه‌خود با گذشت زمان از بین می‌رود. این تومورها با افزایش سن شخص و بالغ شدن استخوان‌ها، به‌مرور ناپدید می‌شوند. برخی از تومورهای استخوانی خوش خیم، در بدن گسترش پیدا می‌کنند و سرطانی می‌شوند. جراح ارتوپد برای بیماران خاصی، انجام جراحی را توصیه می‌کند تا از شکستگی استخوان و ازکارافتادگی بیمار، جلوگیری شود. به طور کلی، برای درمان تومور استخوانی خوش خیم سه روش وجود دارد که بر حسب اندازه، نوع و محل تومور، یکی از آن‌ها انتخاب می‌شود:
- جراحی: بعضی از تومورها به راحتی با جراحی درمان می‌شوند.
- کرایو سرجری: در این روش تومور یا کیست با استفاده از نیتروژن مایع تخریب و فریز می‌شود.
- رادیوفرکوئنسی: امواج رادیوفرکوئنسی تومور را با حرارت از بین می‌برند.
سرطان متاستاتیک استخوان
اغلب سرطان‌های استخوانی، سرطان‌هایی هستند که از سایر بخش‌های بدن به استخوان‌ها انتشار پیدا می‌کنند. به این بیماری‌ها، سرطان متاستاتیک استخوان گفته می‌شود. سرطان‌های زیر اغلب به بافت استخوان انتشار پیدا می‌کنند:
- سرطان سینه
- سرطان پروستات
- سرطان ریه
- سرطان استخوان
سرطان‌های استخوانی، سرطان‌هایی هستند که از بافت استخوانی منشأ می‌گیرند. ژنتیک مهم‌ترین نقش را در ابتلا به سرطان استخوان ایفا می‌کند. استئوسارکوما، سارکوم یووینگ (سارکوم یوئینگ) و کندروسارکوما از انواع مهم سرطان استخوان هستند.
درمان سرطان استخوان بدخیم
انتخاب نوع درمان تومورهای استخوانی، به عواملی مانند اندازه، محل، میزان پیشروی سرطان، سن بیمار و سطح سلامتی بیمار بستگی دارد.
- جراحی: جراحی، روش معمول برای درمان سرطان استخوان است. با جراحی، تمام بافت سرطانی برداشته می‌شود. جراحی سرطان استخوان نیازمند مهارت و تبحر بالایی است؛ در این جراحی‌ها باید تلاش شود که تا حد امکان، به بافت‌های غیرسرطانی آسیبی وارد نشود. پیشرفت‌های اخیر باعث امکان برداشت بافت‌های سرطانی بدون نیاز به برداشتن کامل اندام (دست یا پا) شده است. این بیماران با انجام جراحی‌های ترمیمی و بازسازی استخوان در آینده، عملکرد از دست رفته اندام را بازمی‌گردانند.
- شیمی درمانی: در این روش درمانی از داروهای ضد سرطان برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده می‌شود.
- پرتودرمانی: پرتودرمانی یا رادیوتراپی، از پرتوی ایکس با انرژی بالا برای کشتن سلولهای سرطانی استفاده می‌کند.
- جراحی حفظ عضو: در این جراحی، بافت مجاور تومور استخوانی جهت جلوگیری از گسترش سرطان برداشته می‌شود. ایمپلنت‌های فلزی جایگزین قطعات استخوانی برداشته شده می‌شوند. در درمان تومور استخوانی بدخیم، برداشتن قطعه استخوانی باعث در امان ماندن ماهیچه‌ها، تاندون‌ها، اعصاب و عروق خونی می‌شود.
- کرایو سرجری: در روش کرایو سرجری (فریز کردن سلول های سرطانی)، از نیتروژن مایع برای فریز کردن و کشتن سلولهای سرطانی استفاده می‌شود. در برخی موارد، از کرایو سرجری به‌عنوان روش جایگزین جراحی برای درمان سرطان استفاده می‌شود.
- قطع عضو: چنانچه تومور یا سلولهای سرطانی در عروق خونی پخش شوند، روش درمانی قطع عضو و جایگزینی اندام مصنوعی با عضو قطع شده انجام می‌گیرد. در مواردی که جراحی عمومی برای درمان تومور بدخیم ناموفق است، از جراحی همراه با سرما استفاده می‌شود. در این جراحی، پزشک یک لوله توخالی جهت پمپ کردن نیتروژن مایع یا گاز آرگون به درون تومور وارد می‌کند.
کلام آخر
به‌طور معمول از چند روش درمانی برای درمان تومور استخوان استفاده می‌شود. در انتخاب روش درمان تومور استخوان ، اهداف درمان و عوارض جانبی هر روش، باید مورد توجه قرار گیرند. پیش از آغاز درمان، بیماران باید سوالات خود را در رابطه با شیوه درمانی از پزشک معالج بپرسند.
منابع:
