آیا مصرف داروهای تیروئید باعث پوکی استخوان می‌شود؟

ارتباط بین بیماری‌های تیروئیدی و پوکی استخوان چیست؟

علاوه بر عواملی مثل سن و وضعیت یائسگی، کم‌کاری و پرکاری تیروئید نیز روی پوکی استخوان تاثیر می‌گذارند. پرکاری تیروئید با افزایش احتمال پوکی استخوان و خطر شکستگی در بزرگسالان همراه است. پرکاری تیروئید موجب عدم تعادل بین تشکیل و بازجذب استخوان و درنتیجه کاهش تراکم استخوان می‌شود. به این ترتیب چگالی استخوان کاهش یافته و مقادیر مارکرهای مربوط به ترنوور استخوان افزایش می‌یابد. مارکرهای ترنوور استخوان اغلب مارکرهای پروتئینی هستند که میزان بازجذب استخوان را نشان می‌دهند. بروز پوکی استخوان ناشی از پرکاری تیروئید به زنان محدود نمی‌شود، بلکه مردان را نیز درگیر می‌کند. در اینجا این سوال مطرح می‌شود که آیا ممکن است داروهایی که برای درمان کم کاری تیروئید تجویز می‌شوند نیز منجر به پوکی استخوان شوند؟

داروهای تیروئید

متداول‌ترین دارویی که برای درمان کم‌کاری تیروئید تجویز می‌شود، لووتیروکسین است. به طور کلی مصرف طولانی مدت داروهای جایگزین هورمون‌های تیروئید و داروهایی مانند لووتیروکسین، سین تیروئید و ... که دارای تیروکسین هستند، با کاهش تراکم استخوان و پوکی استخوان همراهند. متاسفانه بسیاری از مصرف کنندگان از تاثیر این داروها روی پوکی استخوان آگاه نیستند. مصرف دوز بالای داروهای تیروئید به صورت خودسرانه موجب پوکی استخوان و از دست رفتن استخوان شده و خطر شکستگی را افزایش می‌دهد. البته باید توجه داشت این خطر با مصرف طولانی مدت این داروها مطرح می‌شود، به گونه‌ای که بیشتر بیمارانی که به صورت مادام‌العمر از داروهای تیروئید استفاده می‌کنند در معرض پوکی استخوان قرار می‌گیرند. درمان خودسرانه با مصرف بیش از حد مکمل تیروئید در۲۰ درصد از بیماران، بخصوص در سالمندان، باعث بروز پرکاری تیروئید ساب کلینیکال می‌شود. به همین دلیل چکاپ منظم هورمون محرک تیروئید (TSH) بسیار توصیه می‌شود. سطح بهینه هورمون TSH حدود ۲ – ۱.۸ است و مقادیر خیلی کم‌تر از آن خطرناک بوده و منجر به اثرات نامطلوب می‌شود. به گونه‌ای که در بسیاری از مطالعات، داروهای مهار کننده یا کاهش سطح TSH، علت پوکی استخوان معرفی شده‌اند. علی‌رغم بحثی که همچنان میان محققان وجود دارد، شرکت داروسازی ابوت (شرکت داروسازی آمریکایی)، به وضوح پوکی استخوان را یکی از عوارض مصرف لووتیروکسین مطرح کرده است. علاوه بر این، در سال ۲۰۱۱ نشریه پزشکی prestigious British یک مطالعه کنترل شده با بیش از ۲۱۳۰۰۰ شرکت کننده منتشر کرد. ۸۸ درصد از شرکت کنندگان این مطالعه خانم بودند و سن همه شرکت کنندگان بالای ۷۰ سال بود. این مطالعه به وضوح نشان داد که ۱۰.۴ درصد از کسانی که لووتیروکسین مصرف می‌کنند، بعد از ۴ سال مصرف دوز تجویز شده، یک شکستگی را تجربه می‌کنند. بدیهی است هرچه دوز تجویزی بیشتر باشد، تعداد شکستگی نیز بیشتر می‌شود. یک مطالعه گسترده گذشته نگر در انگلستان با بیش از ۲۳۰۰۰ بیمار نیز نشان داد که شکستگی استخوان فمور که محکم‌ترین استخوان بدن است، در افرادی که لووتیروکسین مصرف کرده‌اند، بیشتر است. نمی‌توان گفت این خطر برای همه مصرف کنندگان لووتیروکسین وجود دارد، ولی قابل صرف نظر کردن هم نیست. یافته‌های دیگری نشان داد که این شکستگی در مردان بیشتر از زنان رخ می‌دهد، شاید بتوان آن را به تاثیرات حفاظتی استروژن در زنان ربط داد. باید توجه داشت که این مطالعه پوکی استخوان، کاهش تراکم استخوان و شکستگی‌های متداول ناشی از پوکی استخوان مثل شکستگی مچ دست و ستون فقرات را در نظر نگرفته و تنها شامل کسانی می‌شود که دچار شکستگی استخوان فمور شده‌اند. یک مطالعه دیگر روی یک گروه ۱۹۴ نفری از زنانی که به مدت ۲۰ سال از هورمون تیروئید استفاده کرده بودند، نشان داد آن‌ها نسبت به کسانی که لووتیروکسین مصرف نکرده‌اند، کاهش تراکم استخوان شدیدی در نواحی ساعد، هی‍پ و کمر را تجربه می‌کنند. مطالعاتی نیز وجود دارد که ارتباط پوکی استخوان با داروهای تیروئیدی را تکذیب کرده‌اند، ولی این واقعیت همچنان باقی است که کارخانه‌های داروسازی به وضوح اثرات نامطلوب ناشی از تیروکسین روی پوکی استخوان را نشان می‌دهند. اگر می‌خواهید در مورد ارتباط پوکی استخوان با شکستگی‌های هیپ مطالعه کنید روی لینک آن کلیک کنید. همچنین می‌توانید برای مشاوره با ما در تماس باشید.