لگن به گروهی از استخوانهایی گفته میشود در که در انتهای ناحیه ستون فقرات قرار دارند و به شکل پروانه هستند. این گروه از استخوانهای مختلفی مانند استخوان پوبیس و ایلیوم تشکیل شده است که به وسیله رباطهای سختی به یکدیگر متصل هستند تا کمربند استخوان را تشکیل دهند.
این گروه استخوانی در مرکز خود یک سوراخ دارند که یک حلقه اصلی و دو حلقه استخوانی کوچک را تشکیل میدهند. استخوانهای لگن ممکن است با بالا رفتن عمر یا ضربههای شدید ناشی از تصادفات با شکستگی مواجه شوند.
جهت آشنایی با روش درمان شکستگی استابولوم این ویدئو رو مشاهده کنید:
جهت آشنایی با علائم و روشهای درمان شکستگی لگن در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
شکستگی لگن؛ عارضهای با مدت بهبودی طولانی
شکستگی لگن از آن دسته عارضههایی است که عوارض آن میتواند جان شما را به خطر اندازد.همۀ ردههای سنی ممکن است دچار چنین آسیبهایی شوند اما برخی افراد مسن به علتِ داشتن پوکی استخوان، بیشتر در معرض شکستگی لگن و استابولوم حتی با ضربههای آرامتر هستند. عارضه شکستگی لگن معمولا با جراحی درمان میشود، اما مدت کمی طول میکشد تا فرد به طور کامل بهبود یابد. برای افزایش سرعت بهبود شکستگی لگن لازم است که اقداماتی را بعد از عمل جراحی ترمیم شکستگی لگن انجام دهید.
شکستگیهای لگن و استابولوم، جزو جدیترین آسیبهایی است که توسط جراحان ارتوپد درمان میشود. این آسیبها اغلب به دلیل برخوردهای شدید حاصل از تصادف یا افتادن است. این شکستگیها نیازمند درمان سریع و دقیق، و در برخی موارد یک یا چند عمل جراحی است. درمان شکستگیهای استابولوم، به علت دسترسی دشوارتر به استخوان و نزدیکی استابولوم به رگهای خونی بزرگ، عصب سیاتیک، رودهها، حالب و مثانه، مشکلتر است. در واقع، جراح ارتوپد باید استخوان شکسته را از داخل به خارج محکم کند. برخلاف استابولوم، درمان شکستگی لگن به نسبت آسانتر است
با ما همراه باشید تا به بررسی مدت بهبودی شکستگی لگن و اقدامات لازم برای افزایش سرعت بهبودی بپردازیم.
علل بروز شکستگی استخوانهای لگن
شکستگی استخوانهای لگن به دلایل مختلفی ایجاد میشوند که از آنها میتواند به ضربه شدید اشاره کرد. این شکستگی زمانی رخ میدهد که تاندون عضله افراد از استخوان جدا میشود و بخش کوچکی از استخوان را با خود میبرد. این شکستگی معمولا در نواحی پایینی لگن، جایی که عضلات همسترینگ متصل هستند یا محلی که عضلات چهارسر ران متصل هستند، اتفاق میافتد.
شکستگی استخوان لگن ممکن است برای کودکان در حال رشد نیز اتفاق بیافتد. احتمال این شکستگی برای در ورزشهایی که شامل دویدن و توقفهای ناگهانی است، بیشتر میشود. به عنوان مثال در ورزشهایی مانند پرش مانع یا دوی سرعت، احتمال شکستگی استخوان لگن افزایش پیدا میکند.
شکستگی استخوانهای لگن چه مشکلای ایجاد میکند
جدی بودن آسیب شکستگیهای استخوان لگن معمولا به تعداد استخوانهای شکسته شده بستگی دارد. همچنین در صورتی که در پی شکستگی این استخوانها، ارگانهای دیگر بدن با آسیب روبرو شده باشند، بیمار سریعا باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
شکستگیهای استابولوم ممکن است عوارض بسیاری داشته باشد. در مراحل اولیه، بیماری که دچار شکستگی استابولوم شده است به دلیل جراحات مختلف، اغلب در معرض خطر لخته شدن خون در پاها و لگن است. همچنین خطر ابتلا به عفونت حاصل از جراحی، آسیب به عصب و رگهای خونی و مشکلات بهبود زخم وجود دارد.
شکستگی لگن چه علائمی دارد؟
شکستگی لگن یک سری علائم مشابه دارد که عبارتند از:
- اغلب بیماران پس از شکستگی لگن در نواحی بالایی و خارجی استخوان لگن یا در کشاله ران احساس درد میکنند. همچنین چرخیدن یا کشش مفصل ران نیز با ناراحتی و درد شدید همراه است.
- برخی بیماریها مانند سرطان باعث تضعیف استخوانها میشوند. در این صورت ممکن است بیمار به مدت طولانی پیش از شکستگی لگن، درد در ناحیه لگن و کشاله ران را تجربه کند.
- اگر استخوان به طور کامل شکسته باشد، ممکن است پای آسیب دیده، کوتاهتر از پای سالم به نظر برسد.
- بیمار ممکن است همیشه پای آسیب دیده را به نحوی قرار دهد که کف پا و زانو به سمت بیرون بچرخند.
انواع شکستگی لگن از نظر نوع پایداری
قبل از بررسی مدت بهبودی شکستگی لگن باید دلیل ایجاد و انواع آن آشنا شویم. شکستگی لگن معمولا در اثر وارد شدن ضربه بسیار شدید ایجاد میشود. دلیل ضربه شدید میتواند مواردی مانند سقوط از ارتفاع، تصادف شدید، آسیبهای ورزشی، سقوط از پلهها و پوکی استخوان باشد. به طور کلی در اثر ضربه شدید به استخوان لگن، یا این استخوان ترک برداشته و یا خرد میشود. در صورت درمان نشدن این عارضه ممکن است محل شکستگی عفونت کرده و این عفونت به سایر اعضای بدن انتقال پیدا میکند. در نتیجه این عارضه میتواند به قیمت جان فرد تمام شود.
به طور کلی شکستگی لگن به دو شکل رخ میدهد که عبارتند از:
- شکستگی پایدار: در حالت پایدار با وجود شکستگی باز هم استخوان در جای صحیح خود قرار دارد و تنها یک استخوان دچار شکستگی شده است. شکستگی پایدار معمولا بیشتر در استخوان ایلیوم یا همان بالاترین استخوان لگن و یا استخوان ساکروم واقع در زیر آخرین مهره ستون فقرات ایجاد میشود.
- شکستگی ناپایدار: شکستگی در این حالت معمولا در دو یا چند استخوان ایجاد شده و قسمت انتهایی استخوان شکسته از جای اصلی خود خارج میشود. این نوع شکستگی معمولا در اثر ضربه بسیار شدید ایجاد شده و باعث خونریزی شدید خواهد شد. همچنین به صورت مستقیم به اندامهای داخلی آسیب وارد میکند.
علائم شکستگی استخوانهای لگن
شکستگی لگن معمولا با درد زیادی همراه است که در ناحیه زیرین کمر احساس میشود. این درد با انجام فعالیتهایی مانند راه رفتن افزایش پیدا میکند که سبب اذیت بیماران میشود. در این موارد بیماران سعی میکنند با نگه داشتن زانوی خود در یک ناحیه ثابت، از افزایش درد خودداری کنند. بعضی از بیماران ممکن است با شکستگی لگن، کبودیهایی بر روی لگن خود مشاهده کنند. همچنین از برخی دیگر از علائم شکستگی استخوان میتوان به احساس بیحسی در ناحیه بالایی ران پا اشاره کرد.
علائم شکستگی ناپایدار استخوانهای لگن
همانطور که پیش از این گفته شد، شکستگی ناپایدار استخوان لگن از انواع شکستگیها به شمار میرود که احساس درد شدیدی در نواحی مختلفی پایینتنه بیمار مانند شکم به وجود میآورد. استخوانهای موجود در ناحیه لگن معمولا خون زیادی دارند و با شکستگی آن خونریزی شدید اتفاق میافتد. در نظر داشته باشید که بیشتر خونریزیهای ناشی از شکستگی لگن داخلی هستند و میتواند باعث افت فشار ناگهانی افراد شود.
چگونه شکستگی در ناحیه لگن تشخیص داده میشود؟
در زمان اتفاقهای ناگهانی مانند تصادفها، بیماران باید سریعا در یک پتوی گرم پیچیده شوند و تا حد امکان توسط افراد آموزش ندیده جابهجا نشوند. این افراد باید سریعا توسط اورژانس به بیمارستان برده شوند و برای تشخیص شدت عمل، باید یک عکس ایکسری از بیماران گرفته شود. عکسهای ایکسری معمولا از زوایای مختلفی گرفته میشوند تا تمامی استخوانهای لگن را نشان دهد.
به عنوان مثال یک سیتی اسکن (Computerised Tomography Scan) دارای چندین عکس ایکسری است که از پایینتنه بیمار گرفته شده است و یک عکس سه بعدی از استخوانهای لگن بیمار نشان میدهد. استفاده از امارآی اسکن در برخی از موارد که شدت شکستگی لگن بسیار است توسط پزشکان پیشنهاد میشود. این روش تصویر دقیقتری از شکستگی به نشان میدهد.
راههای درمان شکستگی در ناحیه لگن
معمولا افرادی که با شکستگی استخوانهای لگن مواجه میشوند، نیاز دارند تا تحت عمل جراحی قرار بگیرند. البته در صورت کم بودن میزان آسیب این شکستگی، ممکن است با روشهای دیگری نیز تحت درمان قرار بگیرید. انواع روش های جراحی شکستگی لگن به شرح زیر هستند.
جراحی تعویض لگن
جراحی تعویض لگن که شامل تعویض کامل یا جزئی مفصل با پروتز مصنوعی است. پزشک در تعویض جزئی لگن، بخش بالایی استخوان لگن را تعویض میکند. درحالیکه در تعویض کامل لگن علاوه بر قسمت بالایی استخوان ران، سوکت مفصل هیپ نیز تعویض میشود. معمولا در مواردی که امکان تنظیم استخوانها در کنار هم وجود ندارد، تعویض کامل لگن انجام میشود.
عمل تثبیت خارجی
برخی از پزشکان با توجه به نوع شکستگی ممکن است از تثبیت خارجی برای درمان استخوانهای شکسته لگن استفاده کنند. در این عمل جراحی پیچها یا پینهای فلزی از طریق برشهای کوچکی که در پوست و ماهیچه ایجاد میشوند به استخوان متصل میشوند. این پینها از دو طرف لگن بیرون میآیند، جایی که به پیچهای فیبر کربنی در خارج از پوست متصل میشوند. این نگهدارنده به عنوان یک قاب عمل میکند که باعث میشود پایین تنه شما تکان زیادی نخورد.
کشش اسکلتی
کشش اسکلتی یک سیستم از وزنهها و قطعاتی است که به استخوانها کمک میکند تا مجددا با یکدیگر تراز شوند. از این سیستم معمولا پس از آسیب استفاده میکنند و بعد از انجام شدن عمل جراحی برداشته میشود. گاهی اوقات تنها با استفاده از کشش اسکلتی، میتوانید شکستگی لگن خود را درمان کنید. با این حال احتمال این که افراد بتوانند تنها با استفاده از کشش اسکلتی استخوانهای خود را درمان کنند، بسیار کم است و باید با مشورت پزشک این اقدام را انجام دهید.
Matta Pelvic System
این روش برای بهبود همۀ شکستگیهای لگن و استابولوم طراحی شده است. شکل، خواص مواد و فاصله حفرهها در این سیستم، نیاز امروزۀ پزشکان برای تأمین استحکام کافی در برابر خستگی، انتقال درست نیروی بار و یک روش عملی استاندارد با کاربرد گسترده را فراهم میکند.
Pelvic and Acetabular FracturesApex Pin Fixation
استفاده از این روش برای قابهای ثابت خارجی، ضروری است. در این روش از طراحی هندسی پیشرفته برای افزایش بازده عملکرد برش و تثبیت عالی پین استفاده میشود.
Pelvic and Acetabular FracturesAsnis Screw Fixation
این روش میتواند در تثبیت مفصل ساکروایلیاک و/یا شکستگی ساکروم با حداقل تهاجم مورد استفاده قرار گیرد.
Pelvic and Acetabular FracturesHydroSet
این روش در شکستگیهای دیوارۀ خلفی، به عنوان عامل مؤثر استخوانسازی و همچنین برای کمک به پشتیبانی قطعات استخوان لگن قابل استفاده است.
عمل تثبیت داخلی
در طی عمل تثبیت داخلی جراحان ابتدا نسبت به قرار دادن تمامی استخوانها در حالت اولیه اقدام میکنند. پس از برگرداندن تمامی استخوانها به حالت اولیه، توسط پیچها و صفحات فلزی، تمامی استخوانهای در کنار یکدیگر نگه داشته میشوند.
اهداف جراحی لگن
در حالت طبیعی، حفره استابولوم کاملاً صاف است و سر استخوان فمور (ران) به راحتی و بدون وجود اصطکاک میتواند در آن حرکت کند. اگر شکستگی در موقعیت جابهجا شده بهبود یابد، غضروفِ سر استخوان ران ساییده شده و منجر به التهاب و ورم پس از ضربه میشود که بسیار دردناک است و میتواند بسیار ناتوانکننده باشد و حتی منجر به جایگزینی کل لگن شود. پس هدف از جراحی شکستگیهای لگن عبارتنداز:
- بازیابی شکل معمول استابولوم
- کاهش درد و بازیابی عملکرد اولیه حرکتی
- کاهش احتمال ملتهب یا متورم شدن محل، پس از ضربه
- اجتناب و یا به تأخیر انداختن ضرورت جایگزینی کل لگن
بهترین روش برای درمان شکستگی لگن چیست؟
شکستگی لگن معمولا در بیمارستان و به کمک جراحی درمان میشود. اغلب افرادی که به علت شکستگی لگن به بیمارستان مراجعه میکنند، در همان روز یا فردای آن به منظور ترمیم شکستگی یا تعویض کامل یا جزئی مفصل لگن جراحی میشوند. نوع جراحی که برای هر بیمار انجام میشود به عوامل زیر بستگی دارد:
نوع شکستگی، به این معنی که شکستگی در کدام قسمت استخوان لگن رخ داده است:
- سن بیمار
- تحرک فیزیکی بیمار پیش از شکستگی لگن
- توانایی ذهنی بیمار برای مراقبت و توانبخشی پس از جراحی شکستگی لگن
- ابتلا به بیماریهای استخوان و مفصل مانند آرتروز
اقدامات قبل از عمل شکستگی لگن
تشخیص بهموقع شکستگی لگن باعث میشود تا فرد بیمار سریعتر تحت درمان قرار بگیرد. در نتیجه فرایند درمانی موثرتری داشته و مدت بهبودی شکستگی لگن کوتاهتر خواهد بود. بنابراین ابتدا باید با علائم شکستگی لگن و اقدامات اولیه برای عمل آن آشنا شویم. شکستگی لگن چندین علائم مختلف دارد مهمترین آنها ناتوانی در حرکت دادن پاها و یا ایستادن به همراه تورم مفصل ران است.
از جمله سایر علائم شکستگی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دفرمه شدن ناحیه استخوان ران
- کبودی شدید در قسمتی که شکستگی رخ داده است
- اسپاسم عضله ران
- گزگز کردن ران و کرختی پا
در صورت وجود چنین علائمی حتما باید به یک پزشک متخصص ارتوپد مراجعه شود. چرا که در صورت بیتوجهی، فرد دچار عوارضی مانند لخته خون و در نتیجه التهاب و عفونت ریه خواهد شد. بنابراین ابتدا فرد باید به رادیولوژی مراجعه کرده و از لگن خود عکس بگیرد. همچنین میتواند نسبت به گرفتن امآرآی نیز اقدام کند. باید بدانید که قبل از انجام عمل جراحی پزشک آزمایش خون، نوار قلب و آزمایش ادرار از فرد بیمار میگیرد.
دلیل این آزمایشات اطمینان از بیخطر بودن عمل شکستگی لگن برای فرد بیمار است. باید بدانید که این امکان وجود دارد در دستگاه ادراری بیماران مسن، عفونت وجود داشته باشد. در صورتی که این عفونت تشخیص داده نشود این عفونت وارد لگن شده و جان بیمار را به خطر میاندازد.
علائم جوش خوردن شکستگی لگن
در صورتی که شکستگی لگن از نوع پایدار و بسیار خفیف باشد، معمولا نیازی به عمل جراحی نخواهد بود و تنها کافی است که بیمار به میزان کافی استراحت کند. همچنین در این مدت باید داروهایی را مصرف کرده و تمرینات فیزیوتراپی انجام دهد. اما اگر شکستگی از نوع ناپایدار باشد، تنها راه درمان، عمل جراحی است. چرا که در این حالت استخوان در جای اصلی خود قرار ندارد و پزشک جراح باید آن را به جای اصلی خود بازگرداند. هر چه این عمل جراحی بهتر و دقیقتر انجام شود مدت بهبودی شکستگی لگن کمتر خواهد بود.
در صورتی که شکستگی شدید باشد پزشک جراح مجبور است به تعویض مفاصل پرداخته و از پلاتین، پیچ و پلیتهای فلزی استفاده کند. با بهکارگیری این ابزارها، پزشک جراح استخوان را در جای اصلی خود قرار داده و استخوانها را تثبیت خواهد کرد. برای انجام این عمل جراحی یا ستون فقرات را بی حس کرده و یا فرد بیمار را کاملا بیهوش میکنند.
خطرات جراحی استخوانهای شکسته لگن
معمولا هنگام انجام عملهای جراحی مختلف، ریسکهای متعددی وجود دارند. این خطرات کوچک تا بزرگ در تمامی عملهای جراحی مانند عمل جراحی درمان شکستگی لگن وجود دارد. برخی از خطرات انجام این عمل جراحی به شرح زیر هستند:
- عفونت از مهمترین عارضههایی است که ممکن است پس از انجام عمل جراحی برای بیماران اتفاق بیافتد. میزان آنتیبیوتیکی که پیش از عمل جراحی استفاده میشود، ارتباط مستقیم با کاهش خطر ابتلا با عفونت بیماران دارد
- آسیب رسیدن به عروق خونی یا اعصاب یکی از ریسکهای انجام عمل جراحی لگن است که میتوانید با استفاده از خدمات یک جراح با تجربه احتمال این عارضه را کاهش دهید
- ایجاد لخته خون در پا از دیگر خطراتی است که ممکن است پس از انجام دادن عمل جراحی با آن مواجه شوید. در صورت عدم درمان لخته خون در پای بیماران، ممکن است در طول زمان این لختگی به ریه برسد و باعث مرگ بیمار شود. برای این که این ریسک را از خود دور کنید، باید از داروهای رقیقکننده به صورت درست استفاده کنید
- اختلال در عملکرد جنسی یکی از عوارضی است که با توجه به ماهیت شکستگی استخوان برای برخی از بیماران رخ میدهد. 30 درصد از بیماران از نوعی اختلال در عمکلرد جنسی پس از انجام عمل جراحی لگن رنج میبرند. در نظر داشته باشید که در صورت ارجاع این موارد به پزشک مربوطه میتوانید از راههای درمان استفاده کنید.
مراقبتهای بعد از عمل شکستگی لگن
بیشتر افرادی که با شکستگی استخوانهای لگن مواجه میشوند، پس از انجام عمل جراحی حدود یک تا شش هفته طول میکشد تا دوباره بتوانند فعالیتهای بدنی خود را انجام دهند. طول این مدت به عوامل مختلفی مانند سن افراد و میزان جراحت بستگی دارد. در صورتی که با مشکلاتی نظیر عدم تراز بودن استخوانها روبرو نشوید، طی این مدت سلامت شما به صورت کامل بهبود پیدا میکند. البته پس از گذشت شش هفته نمیتوانید فعالیتهایی مانند اسکی یا موتورسواری انجام دهید اما به طور کلی میتوانید به راحتی پیاده روی کنید و ورزشهای سبک انجام دهید.
به طور معمول برای بهبود شکستگی لگن، پزشک داروهای مسکن برای بیمار تجویز میکند. باید بدانید که شکستگی لگن باعث افزایش خطر لختگی خون میشود؛ از همین رو پزشک برای بیمار داروهای رقیقکننده خون تجویز میکند. به این ترتیب بیمار با مصرف داروهای رقیقکننده خون از لخته شدن خون در رگهای لگن و پا جلوگیری خواهد کرد.
پس از عمل بیمار باید بهاندازه کافی استراحت کرده و داروی مسکن مصرف کند. اما به طور معمول پزشک از بیمار میخواهد تا هر چه سریعتر از جای خود بلند شده و راه برود. با این کار استخوانها سریعتر جوش خورده و خون در آن ناحیه لخته نمیشود. به این ترتیب مدت بهبودی شکستگی لگن کاهش پیدا خواهد کرد. در ابتدا برای راه رفتن بهتر است که فرد بیمار از واکر یا عصا استفاده کند تا پس از مدتی توان راه رفتن بدون وسایل کمکی را به دست آورد.
شکستگی لگن چه مدت خوب میشود؟
به طور کلی بسته به شدت عارضه ممکن است که بین یک تا سه ماه طول بکشد تا بیمار پس از عمل جراحی شکستگی لگن به طور کامل بهبود پیدا کند. در صورتی که عمل جراحی موفقیتآمیز بوده و بیمار دچار هیچ عوارضی نشود، پس از حدود دو الی شش هفته میتواند بهبودی لگن خود را حس کرده و احساس راحتی داشته باشد. البته برای اینکه در مدت بهبودی شکستگی لگن، بیمار با مشکلی مواجه نشود بهتر است فعالیتهای سنگین مانند ورزشهای با شدت بالا انجام ندهد.
مهمترین عامل در افزایش سرعت و کاهش مدت بهبودی شکستگی عمل، تقویت استخوانها، مفاصل و ماهیچهها به شمار میرود. برای این کار بهترین راه مراجعه به متخصص فیزیوتراپی است. پس از عمل جراحی، بیمار بلافاصله پس از به دست آوردن توانایی حرکتی خود، باید به یک متخصص فیزیوتراپی مراجعه کرده و تمرینات خاصی را انجام دهد.
سوالات متداول
1. شکستگی لگن به چند شکل ایجاد میشود؟
شکستگی لگن به دو شکل پایدار و ناپایدار ایجاد میشود. در حالت پایدار استخوان سر جای اصلی خود قرار دارد و اما در حالت ناپایدار استخوان از جای اصلی خود خارج میشود.
2. بهبودی شکستگی لگن چه مدت طول میکشد؟
معمولا بین یک تا شش ماه این فرایند طول میکشد.
3. چگونه میتوان مدت بهبودی شکستگی لگن را کاهش داد؟
با انجام تمرینات فیزیوتراپی و استراحت کافی میتوان این بازه زمانی را کاهش داد.
با عمل جراحی لگن مجددا سلامت خود را به دست آورید
استخوانهای لگن گروهی از استخوانهای مهم بدن هستند که در صورت شکستن یکی از این استخوانها احساس درد شدیدی در پایینتنه حس میشود. احساس درد و کبودی در نواحی زیرین کمر از دیگر نشانههای شکستگی لگن هستند که باید سریعا نسبت به عمل جراحی اقدام کنید. عمل جراحی لگن به سه شیوه انجام میشود که یکی از آنها عمل تثبیت خارجی است. با انجام موفقیتآمیز عمل جراحی، میتوانید پس از حدود شش هفته فعالیتهایی مانند راه رفتن و ورزشهای ساده را به راحتی انجام دهید.
دکتر افشین طاهری اعظم یکی از برترین متخصصین ارتوپدی و جراحان لگن و زانو است. ایشان سابقه طولانی در زمینه جراحی و ترمیم شکستگی لگن دارند. شما میتوانید در صورت دچار شدن به شکستگی در ناحیه لگن، به دکتر طاهری اعظم مراجعه کنید و تحت عمل جراحی ترمیم لگن قرار بگیرید.