متاسفانه شکستگی هیپ در میان سالخوردگان بسیار متداول است. با این وجود مدیریت و درمان آن کار دشواری است. زیرا شکستگی هیپ در سالخوردگی با افزایش مرگ و میر، کاهش عملکرد و نیاز به پرستار برای انجام کارهای شخصی همراه است. به طور کلی شیوع بیماری با افزایش سن در زنان و مردان افزایش می‌یابد. ولی زنان 3 برابر مردان در معرض شکستگی هیپ قرار می‌گیرند.
درمان شکستگی هیپ در سالمندان
به علت کاهش بینایی، تحرک و مشکلات تعادلی در افراد مسن، افتادن در میان آن‌ها بسیار متداول است. به علت بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان و ضعف استخوان لگن که در افراد مسن بسیار شایع است، اغلب در اثر افتادن و جراحت در ناحیه لگن، این افراد دچار شکستگی لگن می‌شوند.
معمولا بهترین و تنها روش برای درمان شکستگی لگن ، جراحی است. تقریبا در نیمی از بیماران برای درمان شکستگی لگن، تعویض همه یا بخشی از مفصل لگن ضروری است و در موارد دیگر برای درمان شکستگی لگن از جراحی و کارگذاری پیچ و پلاک یا پین استفاده می‌شود. به طور کلی دو نوع شکستگی هیپ وجود دارد. معمولا سالمندان برای درمان این شکستگی باید عمل جراحی انجام دهند.
جراحی برای درمان شکستگی لگن
جراحی برای درمان شکستگی لگن ، به بیهوشی عمومی یا بی‌حسی نخاعی نیاز دارد. انتخاب نوع جراحی در درمان شکستگی لگن ، به عوامل زیر بستگی دارد:
- نوع شکستگی (کدام ناحیه از استخوان فمور شکسته است)،
- سن بیمار،
- تحرک فیزیکی بیمار پیش از شکستگی لگن،
- بیماری‌هایی مانند آرتروز که استخوان و مفاصل را درگیر می‌کنند،
شکستگی گردن فمور
گردن فمور درست زیر قسمت توپی شکل مفصل هیپ قرار دارد. با توجه به اینکه این نوع شکستگی باعث کاهش یا توقف خونرسانی به ناحیه شکسته می‌شود، معمولا برای درمان آن جراحی لازم است. جراح در تعویض بخشی از هیپ که همی آرتروپلاستی نامیده می‌شود، بخش توپی مفصل هیپ و گردن فمور را با یک پروتز فلزی عوض می‌کند. این پروتز معمولا از جنس فولاد ضد زنگ یا آلیاژ کبالت و کروم است.
جراح در این روش، تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی نخاعی، یک شکاف ایجاد می‌کند. سپس استخوان و غضروف‌های آسیب دیده در سوکت هیپ را از این شکاف خارج می‌کند. سپس سوکت هیپ جدید که شامل قسمت توپی شکل و یک پایه است، سیمان‌گذاری می‌شود.
ماهیچه و تاندون‌ها در جای خود در اطراف پروتز قرار گرفته و شکاف بسته می‌شود. اگر بیمار به آرتروز مبتلا باشد یا از قبل دچار جراحت و آسیب دیدگی مفصل باشد، ممکن است برای درمان شکستگی گردن فمور، تعویض کامل مفصل هیپ انجام شود.
شکستگی هیپ در ناحیه اینترتروکانتریک
درست زیر گردن فمور، جایی است که استخوان ران بیرون می‌آید. شکستگی بین دو برآمدگی، تروکانتر نامیده می‌شود. برای درمان این شکستگی نیز بیمار تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی نخاعی قرار می‌گیرد. سپس جراح در یک طرف ران شکاف ایجاد می‌کند. این جراحی ۲ ساعت یا کمتر زمان می‌برد. بعد از آن، استخوان‌هایی که جابجا شده‌اند را در جای صحیح قرار می‌دهد. در این جراحی یک پیچ بزرگ که ناخن هیپ نامیده می‌شود، در طول شکستگی تا سر استخوان فمور قرار می‌گیرد.
این پیچ با یک صفحه فلزی نگه داشته می‌شود. این صفحه فلزی به کمک چند پیچ کوچک به قسمت بیرونی ران متصل می‌شود. استخوان‌ها به کمک این پیچ و صفحه به سمت هم قرار گرفته و ترمیم می‌شوند. شکستگی نوع سومی نیز وجود دارد که ساب‌تروکانتریک نامیده می‌شود. در این نوع از شکستگی، با شکستن استخوان ران روبه‌رو هستیم. البته این حالت بسیار نادر است. درمان این نوع از شکستگی مشابه شکستگی هیپ اینترتروکانتریک و با استفاده از پیچ و صفحه است.
البته به دوره ترمیم بسیار طولانی‌تری نیاز دارد. در موارد نادر، درمان شکستگی هیپ بدون جراحی انجام می‌شود. اگر فرد آنقدر بیمار باشد که امکان جراحی برای او وجود نداشته باشد، از روش‌هایی مانند ترکشن و کشش استفاده می‌شود.
توانبخشی پس از جراحی شکستگی هیپ
پس از جراحی برای درمان شکستگی لگن، بیمار باید با صبر و حوصله دوره درمانی پس از جراحی را تکمیل کند، تا به بهترین نتایج دست یابد. معمولا پس از درمان شکستگی لگن ، بیمار ۴ تا ۷ روز در بیمارستان بستری می‌شود. در این مدت فیزیوتراپ به بیمار در حرکت دادن ناحیه عمل شده کمک می‌کند و تمرینات ورزشی مناسبی برای تقویت این ناحیه به بیمار آموزش می‌دهد. با ترخیص از بیمارستان و بازگشت به خانه، باید اعضای خانواده در انجام کارها به بیمار کمک کنند، بیمار هفته‌ای دو بار به فیزیوتراپ مراجعه کند و حرکات ورزشی و تقویتی را به طور مرتب در منزل انجام دهد.
فرد باید پس از جراحی بدون هیچ تاخیری، توانبخشی را آغاز کند. هدف از توانبخشی، بازیابی حرکت در سریع‌ترین زمان ممکن است. همه افرادی که دچار شکستگی هیپ شده‌اند، صرف نظر از انجام جراحی یا درمان بدون جراحی باید این تمرینات را انجام دهند.
فیزیوتراپی باید در روزهای اول پس از جراحی آغاز شود. این تمرینات ابتدا از حرکات محدود به تخت آغاز می‌شود. سپس باید بیمار بتواند بدون کمک دیگران از تخت به صندلی برود. در نهایت، تمرینات به گونه‌ای خواهد بود که بیمار بتواند تمام وزن بدن را تحمل کند.
عوارض جانبی پس از جراحی مفصل هیپ
جراحی شکستگی هیپ در افراد سالخورده ، ریسک بسیار بالایی دارد. در زیر به برخی از خطرات جراحی شکستگی هیپ در افراد سالخورده اشاره کرده‌ایم:
- لخته خون در پاها شکل گرفته و به سمت ریه و قلب حرکت می‌کند.
- در ناحیه برش، احتمال بروز عفونت وجود دارد. به همین منظور باید آنتی بیوتیک مصرف کرد. عفونت خیلی شدید، به جراحی مجدد نیاز دارد.
- در طول جراحی ممکن است بخش‌های سالم مفصل هیپ نیز دچار شکستگی شوند.
چرا احتمال شکستگی هیپ در افراد سالخورده بیشتر است؟
با افزایش سن، استخوان‌ها ضعیف می‌شوند. علاوه بر این شاهد بروز بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان یا بیماری‌هایی که مانع تحرک می‌شوند، هستیم. به همین دلیل شکستگی هیپ در افراد سالخورده بسیار شایع و دردناک است.
بنابراین احتمال شکستگی هیپ در افراد سالخورده به دلیل کاهش تراکم استخوان و مشکلات تعادلی که سبب افتادن می‌شود، بیشتر است.
در افراد سالخورده با وزن بالا علاوه بر عوارضی که این بیماری به همراه دارد، خطر عفونت زخم‌ها، آمبولی ریه و ترومبوز وریدهای عمقی بالاتر می‌رود.
شکستگی هیپ در افراد سالخورده چه مشکلاتی به همراه دارد؟
شکستگی هیپ می‌تواند سبب نیاز فرد به دیگران و کاهش عمر شود. تقریبا نیمی از افرادی که دچار شکستگی هیپ در پیری می‌شوند نمی‌توانند بدون نیاز به دیگران به زندگی خود ادامه دهند. با توجه به اینکه شکستگی هیپ در افراد سالخورده برای مدتی مانع حرکت می‌شود، عوارض زیر را به همراه دارد:
- لخته شدن خون در پاها و ریه
- ذات‌الریه
- هذیان؛ در 61 درصد از افرادی که به دلیل شکستگی هیپ بستری می‌شوند، این عارضه دیده می‌شود،
- عفونت مجاری ادرار،
- نارسایی احتقانی قلب،
- عدم موفقیت جراحی،
- ترومبوز وریدی،
- آریتمی؛ ممکن است قبل از جراحی، در طول جراحی یا بعد از آن دیده شود،
- مدیریت درد؛ مدیریت صحیح درد در افراد سالخورده کاری دشوار و نیازمند رهیافتی همه جانبه است،
- زخم بستر؛ بعد از جراحی شکستگی هیپ در افراد سالخورده، زخم بستر امری اجتناب ناپذیر است،
- کاهش حجم عضلات؛ این مسئله باعث افزایش احتمال افتادن در آینده می‌شود. این خود به معنی افزایش احتمال شکستگی هیپ در افراد سالخورده است.
دکتر طاهری اعظم جراح ارتوپد، هیپ و لگن هستند. می‌توانید خدمات مختلف ایشان را در بخش "خدمات" مشاهده کنید. برای دریافت اطلاعات تماس و تعیین وقت قبلی می‌توانید روی "تماس با ما" کلیک کنید.
