جراحی زانو؛ از موثرترین جراحی‌ها به منظور درمان مفاصل آسیب‌دیده
مفصل زانو را می‌توان یکی از پیچیده‌ترین بخش‌های بدن دانست که به دلیل موقعیت خود، در معرض بسیاری از آسیب‌ها و ضربه‌ها قرار دارد. جراحی زانو یا آرتروپلاستی زانو، عمل تعویض مفصل زانو است که در آن مفاصل آسیب‌دیده بیماران به طور کامل جایگزین می‌شوند. دلایل عمده مراجعان برای این نوع جراحی، دردهای شدید زانو ناشی از تصادف، بیماری‌های مزمن و یا ساییدگی این مفصل هستند. در این مطلب از سایت دکتر طاهری اعظم قصد داریم تمامی نکاتی که بیماران باید در رابطه با جراحی زانو بدانند را شرح بدهیم.
پزشکان ارتوپد با جراحی زانو چه اهدافی را دنبال می‌کنند؟
به طور کلی ساییده شده مفصل زانو، باعث نزدیک شدن فاصله استخوان‌ها به یکدیگر شده و وجود تماس میان آن‌ها، دامنه‌ی حرکتی زانو را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهد. همچنین بیمار در انجام فعالیت‌های روزمره خود مثل بالا رفتن از پله‌ها دچار مشکل شده و درد بسیار شدیدی را در ناحیه زانو احساس می‌کند. آرتروپلاستی در چنین شرایطی درد ناشی از ساییدگی، تخریب مفاصل، روماتیسم و آرتروز زانو را از بین برده و بعد از گذشت مدت زمان بسیار کوتاه باعث می‌شود تا بیمار بتواند فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرد.
انواع جراحی تعویض مفصل زانو
پزشکان جراح ارتوپد با توجه به شرایط مفصل زانو آسیب دیده در 3 قسمت اصلی زانو یعنی بخش میانی، جانبی و کاسه زانو از جراحی‌های مختلفی برای کمک به بهبود وضعیت بیماران استفاده می‌کنند. به طور کلی دو نوع جراحی تعویض مفصل زانو و لگن داریم که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
ویژگی‌های این دو روش مورد استفاده در جراحی‌های زانو به شرح زیر هستند:
- جراحی تعویض مفصل زانو به شکل جزئی: این نوع از جراحی در سنین مختلف قابل انجام است و با توجه میزان سالن بودن اجزای مفصل مثل رباط‌ها و همچنین میزان آسیب‌دیدگی قسمت‌های مختلف زانو، انتخاب می‌شود.
- جراحی زانو به شکل کامل: این جراحی زانو اغلب با استفاده از تعویض کامل بخش‌های سطحی از انتهای استخوان ران، استخوان‌های ساق پا و یا تعویض سطح پایینی کاسه زانو انجام می‌شود.
آرتروپلاستی چگونه انجام می‌شود؟
خوب است بدانید که درصد بسیار بالایی از جراحی‌های زانو با موفقیت همراه می‌شوند و مفصل مصنوعی تا سال‌های طولانی به بهبود وضعیت بیماران کمک کرده و آن‌ها را برای برگشتن به زندگی عادی آماده می‌کند. در ادامه مراحل جراحی زانو را برای شما توضیح می‌دهیم.
مراحل آرتروپلاستی به شرح زیر هستند:
- ابتدا با تشخیص پزشک متخصص بیهوشی، با توجه به وضعیت بیمار، یکی از روش‌های بیهوشی عمومی‌یا بیهوشی موضعی انتخاب می‌شود.
- در مرحله بعد جراح ارتوپد با استفاده از ایجاد شکافی کوچک در مفصل زانو، به بخش‌های مختلف داخلی و استخوان‌های مفصل دسترسی پیدا می‌کند.
- به کمک ابزار مخصوص جراحی، بخش‌های آسیب‌دیده ( به طور دقیق غضروف، سطح مفصلی استخوان ساق و ران) حذف می‌شوند.
- با در نظر گرفتن نوع و میزان آسیب در بیمار، جراح ارتوپد از پروتز یا ایمپلنت‌های مخصوص برای جایگزین کردن مفصل یا مفاصل آسیب‌دیده استفاده می‌کند.
- ایمپلنت‌ها از اجزای فلزی و پلاستیکی تشکیل شده‌اند. طی این مرحله ایمپلنت‌ها با استفاده از ماده‌ای تحت عنوان " سیمان استخوانی " به استخوان‌های ساق پا و ران متصل می‌شوند. همچنین این احتمال وجود دارد که پزشک متخصص با توجه به شرایط بیمار، روش تثبیت بیولوژیک را به منظور اتصال استخوان با مفصل مصنوعی انتخاب کند.
دلایلی که منجر به ساییدگی استخوان‌ها و از بین رفتن غضروف می‌شوند
بروز مشکل در غضروف، ساییدگی مفاصل و التهاب آن در کنار موثر نبودن درمان‌های غیرجراحی مثل فیزیوتراپی، داروهای خوراکی و ورزش‌های مخصوص از دلایل اصلی تعویض مفصل زانو هستند. طی این مرحله پزشک متخصص ارتوپد با انجام این عمل و به‌کارگیری پروتزهای مصنوعی به خصوصی، به بهود وضعیت بیماران کمک کرده و به این ترتیب بعد از سپری شدن دوره نقاها، دردهای زانو به طور کامل از بین می‌روند.
دلایلی که باعث وارد آمدن آسیب به غضروف و استخوان‌های زانو می‌شوند، به شرح زیر هستند:
- روماتیسم مفصلی: یا همان آرتریت روماتوئید نوعی بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی شخص به بافت پوششی مفاصل حمله کرده و باعث بروز التهاب در آن می‌شود.
- وارد آمدن ضربه به زانو: مفصل زانو در بیشتر موارد به دلیل حوادث غیرمترقبه‌ای مانند تصادفات رانندگی دچار آسیب می‌شود.
- پوکی استخوان: همراه با بالاتر رفتن سن، احتمال شکستگی و التهاب استخوان‌ها افزایش پیدا کرده و در بعضی از موارد منجر به از بین رفتن مفصل زانو می‌شود.
- آرتروز: بیماری آرتروز باعث تحلیل رفتن و ساییدگی استخوان‌ها شده که همین موضوع می‌تواند التهاب شدیدی را برای بیماران به همراه داشته باشد.
چه کسانی کاندید عمل جراحی زانو هستند؟
جراحی زانو به خصوص برای مفاصل و لگن جزو موفقیت‌آمیزترین عمل‌های جراحی در دنیا به شمار می‌آیند. با این وجود پزشکان ارتوپد در مراحل اولیه نسبت به درمان‌های غیرجراحی مثل فیزیوتراپی و دارودرمانی اقدام می‌کنند. اما بسیاری از بیماران با این درمان‌های اولیه سلامت خود را به دست نمی‌آورند و عملکرد زانوهای آن‌ها در موارد نادری به شکل گذشته می‌شود.
به این ترتیب می‌توان گفت که افراد زیر کاندیدای اصلی عمل جراحی زانو هستند:
- بیمارانی که با درد شدید و بی‌وقفه‌ای در زانوهای خود دست و پنجه نرم می‌کنند.
- افرادی که محدودیت‌های حرکتی دارند.
- بیمارانی که زانوهای آن‌ها دچار بدفرمی (پرانتزی یا ضربدری) شده است.
- افرادی که حتی در زمان استراحت هم درد زانو دارند.
- افرادی که دچار آرتروز شدید هستند.
- بیمارانی که درمان‌های غیرجراحی برای آن‌ها موثر واقع نشده است.
شرایط مورد نیاز برای عمل جراحی تعویض مفصل زانو
برای انجام عمل آرتروپلاستی باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. پیش از عمل، تمام اطلاعات مربوطه به تاریخچه پزشکی خانوادگی بیمار تهیه و بررسی می‌شود. پزشکی که این عمل را انجام می‌دهد ممکن است سایر آزمایش‌ها را نیز برای درک عملکرد وضعیت مفصل شما انجام دهد. پزشکان همچنین ممکن است آزمایش تراکم استخوان یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) را به منظور بررسی وضعیت مفاصل به بیماران خود تجویز کنند.
ضرورت اطلاع‌رسانی به پزشک در مورد آلرژی‌های دارویی
بیمار می‌تواند تا ۲ ساعت پیش از عمل مایعات بنوشد. اگر پزشک توصیه‌ای داشت باید حتما به آن عمل کنید. بهتر است قبل از عمل در مورد تمام داروهای شیمیایی و گیاهی که مصرف کرده‌اید، با پزشک مربوطه صحبت کنید و او را از همه آلرژی‌های دارویی خود و هر نوع مشکل سلامتی که ممکن است داشته باشید، مطلع کنید.
برای راحتی در خانه بعد از مرخص شدن از بیمارستان، پیشنهاد می‌کنیم بعضی از موارد را در منزل قبل از جراحی تغییر دهید. به عنوان مثال اگر در خانه شما پله وجود دارد، مطمئن شوید که مجبور نیستید برای دسترسی به چیزهایی که نیاز دارید از پله‌ها به طور مرتب بالا و پایین بروید.
مراقبت‌های بعد از عمل آرتروپلاستی
مانند هر عمل جراحی دیگری، تعویض مفصل زانو نیز احتیاج به رعایت نکاتی برای سپری شدن دوران نقاهت دارد. در همین زمینه استفاده به موقع از داروهای تجویز شده مانند مسکن، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهایی که مانع از تشکیل شدن لخته خونی می‌شوند، اهمیت زیادی دارد.
از دیگر مراقبت‌های بعد از عمل آرتروپلاستی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- استفاده از داروهای مکمل مانند ویتامین‌ها و قرص آهن
- ممانعت از رسیدن آب و رطوبت به موضع زخم در زمان استحمام
- استفاده نکردن از پله برای چند روز نخست پس از تعویض مفصل زانو
- انجام به موقع و صحیح حرکات ورزشی در منزل
- حضور مستمر در جلسات فیزیوتراپی
- بازگشت به محل کار بعد از مشورت با پزشک که معمولا باید تا یک ماه بعد از عمل انجام شود
- پیاده‌روی به شکل روزانه در منزل
- دقت به چگونگی نشستن، خوابیدن و راه رفتن
- تعویض به موقع بانداژها
دکتر افشین طاهری اعظم یکی از باسابقه‌ترین جراحان ارتوپد در کشور است
آمارها نشان می‌دهند که نزدیک به 98 درصد از بیماران پس از گذشت مدت زمان کوتاهی از جراحی تعویض مفصل زانو توانسته‌اند پس از یک ماه به زندگی عادی و فعالیت حرفه‌ای بازگردند. تعویض مفصل زانو باید توسط پزشک جراح ارتوپد ماهر انجام شود. از طرفی، تیم پزشکی جراحی نیز نکات مهمی در مورد مراحل بعد از عمل ارائه می‌دهند که شامل مراقبت از زخم جراحی، تغذیه اصولی و تمرینات توانبخشی هدایت شده توسط یک فیزیوتراپیست هستند.
دکتر افشین طاهری اعظم یکی از مجرب‌ترین جراحان ارتوپد، لگن، مفصل ران و زانو در کشور است. دکتر طاهری اعظم با بیش از 17 سال سابقه فعالیت و ثبت 13.800 جراحی موفق در زمینه ارتوپد، از پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌های روز دنیا در زمینه ارتوپدی در پروسه درمان استفاده می‌کند. برای دریافت این خدمات می‌توانید همین الان به طور آنلاین برای دریافت نوبت از طریق سایت ما اقدام کنید.
