ساکروایلیت چیست؟
ساکروایلیت به التهاب یک یا هر دو مفصل ساکروایلیاک انسان گفته میشود. این دو مفصل در محل اتصال استخوان خارجی لگن و ایلیوم قرار دارند. این بیماری یکی از دلایل احساس درد در ناحیه کمر، ران یا باسن است. تشخیص دادن ساکروایلیت اغلب دشوار است، چرا که عوامل بسیاری باعث ایجاد درد در این نواحی میشوند. علیرغم اینکه پزشکان اطلاع دقیقی از تعداد مبتلایان ندارند، تخمین زده میشود بین ده تا بیستوپنج درصد از کسانی که به کمردرد دچارند، از عفونت لگن رنج میبرند.
التهاب و اختلال عملکرد مفصل ساکرو ایلیاک
التهاب مفصل ساکروایلیاک و اختلال در عملکرد آن، هر دو از عوامل مهم در بروز کمردرد و احساس درد در ساق پا میشوند. با اینحال بین این دو تفاوت کوچکی وجود دارد:
التهاب مفصل ساکروایلیاک: التهاب مفصل ممکن است ناشی از اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک باشد یا نباشد.
اختلال عملکرد مفصل ساکرو ایلیاک: این بیماری به طور کلی به احساس درد در ناحیه مفصل ساکروایلیاک اشاره دارد که ناشی از حرکت غیرطبیعی در مفصل مذکور است یا حرکت زیاد یا عدم تحرک لازم، معمولا منجر به التهاب مفصل ساکروایلیت میشود.
عوامل بروز عفونت لگن
تقریبا در همه موارد، التهاب مفصل ساکروایلیاک، عامل عفونت لگن است. از جمله بیماریهایی که باعث التهاب مفصل ساکروایلیاک میشوند میتوان به این موارد اشاره کرد:
ورم مفاصل و استخوان: بروز این نوع خاص از آرتروز در مفاصل ساکروایلیاک، ممکن است منجر به پارهشدن رباطها شود.
رماتیسم ستون فقرات: عفونت لگن اغلب از علائم اولیه رماتیسم ستون فقرات است.
آرتروپاتی پسوریاتیک: این بیماری عفونی، باعث درد و تورم مفاصل و همچنین پسوریازیس میشود. آرتریت پسوریاتیک می تواند باعث التهاب مفاصل ستون فقرات، از جمله مفاصل ساکروایلیاک شود.
صدمه: زمین خوردن، تصادف کردن و هرگونه آسیب دیگر به مفاصل ساکروایلیاک یا رباطهای اطراف آنها، ممکن است باعث بروز عفونت لگن شود.
حاملگی: هورمونهای تولید شده در دوران بارداری ممکن است ماهیچهها و رباطهای لگن را شل کرده و باعث چرخش مفصل ساکروایلیاک شوند.
پیوژنیک ساکرولیتیس: یکی از عفونتهای نادر لگن که عامل آن باکتری استافیلوکوکوس آرئوس است.
علائم عفونت لگن
رایجترین علائم ساکروایلیت از این قرارند:
احساس درد در قسمت تحتانی کمر، باسن، ران یا لگن.
احساس درد شدید بر اثر ایستادن یا نشستن طولانی مدت.
احساس درد یا سوزش بر اثر چرخاندن باسن.
تب، احساس سفتی در ناحیه لگن و کمر، به ویژه بعد از بلند شدن از خواب یا بعد از نشستن طولانی مدت.
نحوه تشخیص ساکروایلیت و عفونت لگن
در مرحله اول، پزشک با بررسی سوابق پزشکی بیمار از جمله سابقه هرگونه اختلال یا بیماری التهابی، عفونت لگن را تشخیص میدهد. در مرحله بعدی، انجام آزمایشات خاصی، منجر به تشخیص ساکروایلیت میشود:
معاینه فیزیکی، آزمایشات حرکتی: در طول معاینه فیزیکی، ستون فقرات برای سنجش تراز بودن و چرخش مناسب، مورد بررسی قرار میگیرد. در طول آزمایشهای گوناگون حرکتی-فیزیکی، از بیمار خواسته میشود در جهات متفاوت حرکت کند. در خلال برخی از این آزمایشها، پزشک به مفصل ساکروایلیاک، ستون فقرات، لگن یا ساق بیمار، فشار وارد میکند. هر چه تعداد مراتب درد بیشتر باشد، احتمال ابتلا به ساکروایلیت بیشتر است.
آزمایش خون: بررسی علائم عفونت لگن در خون بیمار.
تصویربرداری: پزشک با توجه به احتمال عفونت لگن، ممکن است ایکسری، سیتی اسکن، یا امآرآی تجویز کند.
تزریق استروئید: تزریق استروئیدها در مفصل ساکروایلیاک هم یکی دیگر از تستهای تشخیص عفونت لگن است. در این روش با استفاده از اشعه ایکس برای هدایت سوزن نخاعی به محل مناسب، تزریق انجام میشود.
درمان عفونت لگن
اکثر افراد مبتلا به ساکروایلیت به فیزیوتراپی نیاز دارند. این درمان، به تقویت و تثبیت ماهیچههای اطراف مفاصل ساکروایلیاک بیمار کمک میکند. فیزیوتراپی همچنین حرکت مفاصل ساکروایلیاک را در طیف وسیعی از حرکات، آسان میکند.
در برخی موارد، پزشکان داروهایی مانند NSAIDs (Advil®) تجویز میکنند که به کنترل درد در مراحل اولیه ساکروایلیت کمک میکند. در موارد دیگر، پزشکان انواع استروئیدها را به مفاصل ساکروایلیاک بیمار تزریق میکنند تا به کاهش التهاب و درد کمک شود. جراحی رادیوفرکانسی نیز، تنها در صورتی تجویز میشود که تسکین درد به طور موقت و پس از تزریق مفصل ساکروایلیاک حاصل شود. این روش از امواج رادیویی برای گرم کردن ناحیه کوچکی از بافت عصبی برای جلوگیری از ارسال سیگنال های درد استفاده میکند و در نتیجه درد را کاهش می دهد.
داروها
بسته به علت درد، پزشک معالج، ممکن است مصرف چنین داروهایی را تجویز کند:
مسکن: اگر تسکین دهندههای فعلی کافی نباشند، پزشک ممکن است داروهای قویتری تجویز کند.
شل کنندههای عضلانی: داروهایی مانند سیکلو بنزاپرین، ممکن است به کاهش اسپاسم عضلانی که اغلب از عوارض ساکروایلیت است، کمک کند.
مهار کنندههای TNF: مهارکنندههای عامل نکروز توموری (TNF)، مانند اتانرسپت، آدالیموماب و اینفلیکسیما، اغلب به تسکین درد ناشی از ساکروایلیتِ همراه با اسپوندیلیت آنکیلوزینگ، کمک میکند.
نکته مهم در مصرف داروهای تجویز شده این است که داروها را باید به موقع و به اندازه مصرف کرد.
شیوه درمان
پزشک یا فیزیوتراپیست میتواند بیمار را در یادگیری تمرینات دامنه حرکتی و کششی برای حفظ انعطافپذیری مفصل و تمرینات تقویتی برای ثبات بیشتر ماهیچهها کمک کند.
عملهای پزشکی و جراحیهای مورد نیاز
اگر درد بیمار با هیچ کدام از این روشها تسکین پیدا نکند، انجام جراحیهای مورد نیاز در دستور کار پزشک معالج قرار میگیرد:
تزریق مفصلی: تزریق کورتیکواستروئیدها به مفصل، برای کاهش التهاب و درد، انجام میشود. تزریق بیش از حد استروئید ممکن است باعث تضعیف استخوانها و تاندونهای مفصل بیمار شود.
عصب کشی رادیوفرکانسی: انرژی فرکانس رادیویی ممکن است به بافت عصبی آسیب برساند و یا باعث درد بیمار شود.
تحریک الکتریکی: کاشت یک محرک الکتریکی در استخوان خارجی، ممکن است به کاهش درد ناشی از ساکروایلیت کمک کند.
همجوشی مفصلی: اگرچه این جراحی به ندرت برای درمان ساکروایلیت استفاده میشود، اما ترکیب دو استخوان با سخت افزار فلزی گاهی اوقات درد ساکروایلیت را تسکین میدهد.
نتیجه درمان ساکروایلیت
اکثر افراد مبتلا به این بیماری، پس از درمان میتوانند درد خود را کنترل کرده و قدرت تحرک خود را بازیابی کنند.
عوارض عفونت لگن
در صورت عدم رسیدگی، ساکروایلیت باعث از بین رفتن توانایی تحرک در برخی افراد میشود. درد درمان نشده همچنین میتواند خواب بیمار را مختل کرده و منجر به شرایط روانی خاص، مانند افسردگی شود.
عفونت لگن، همراه با اسپوندیلیت آنکلوزان میتواند به مرور زمان پیشرفت کند. با گذشت زمان، این نوع آرتریت باعث میشود مهرههای ستون فقرات، به هم متصل شده و سفت شوند.
پیشگیری از عفونت لگن
هیچ راهی برای جلوگیری از ساکروایلیت وجود ندارد. ممکن است بتوان با اجتناب کردن از فعالیتهایی که باعث ایجاد درد میشوند، مانند دویدن یا بالا رفتن از پلهها از بروز درد جلوگیری کرده یا آن را کاهش داد.
سبک زندگی و درمان خانگی
برای درمان عفونت لگن و کنترل درد ناشی از آن، سبک زندگی و فعالیتهای خاصی پیشنهاد میشود:
مسکنهای آزاد: مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن، استامینوفن و غیره، ممکن است به تسکین درد ناشی از عفونت لگن کمک کند. برخی از این داروها ممکن است باعث ناراحتی معده یا مشکلات کلیوی یا کبدی شوند. سازمان غذا و دارو اخیراً و موکدا در مورد افزایش خطر حمله قلبی و سکته مغزی با استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن هشدار داده است. برچسب داروها را بخوانید و فقط طبق دستور مصرف کنید.
استراحت: اصلاح یا اجتناب کردن از انجام فعالیتهایی که باعث تشدید درد میشوند، ممکن است به کاهش التهاب درد مفاصل ساکروایلیاک بیمار کمک کند. استراحت کافی برای درمان عفونت لگن، خیلی مهم است.
یخ و گرما: استفاده مداوم از روش یخ و گرما در درمان ساکروایلیاک بسیار تاثیر گذار است. در این روش، ابتدا روی محل درد یخ گذاشته و سپس آن را گرم کنید.
همکاری با پزشک برای تشخیص بیماری
هنگام مراجعه به پزشک، بهتر است در مورد آنچه باید انجام داد، سوال کنید. پزشک خود را در تشخیص بیماری یاری کنید. شرایط مورد نیاز برای انجام جراحی را از پیش یاد بگیرید و برای هر چیزی، آماده باشید. از جمله کارهایی که برای کمک به تشخیص بیماری میتوان انجام داد، باید به این موارد اشاره کرد:
علائم: هر علائمی، حتی آنها که به نظر نمیرسد ربطی به بیماری داشته باشند را برای پزشک شرح دهید
اطلاعات فردی کلیدی: از جمله نگرانیهای اصلی، تغییرات اخیر زندگی و سابقه پزشکی خانواده، به ویژه اگر کسی از افراد خانواده یا نزدیکان شما علائم مشابهی داشته باشد
اطلاعات دارویی: تمام داروها، ویتامینها یا مکملهایی را که مصرف میکنید و دوز مصرف هرکدام را یادداشت کنید.