بیمارانی که در اثر آرتروز استخوانی مفصل هیپ تحت جراحی تعویض مفصل هیپ قرار می‌گیرند، با وجود بهبود قابل توجه نسبت به قبل از عمل دچار برخی ناتوانی‌های فیزیکی می‌شوند. این بیماران معمولاً از دشواری انجام فعالیت‌های روزانه شکایت دارند. ناتوانی‌های آن‌ها بیشتر شامل درد، ضعف در ماهیچه‌های ابداکتور مفصل هیپ، انقباض مفصل هیپ و اختلال در قدم برداشتن . ورزش نقش مهمی در برنامه بازتوانی بیمار داشته به طوری که ناتوانی‌های پس از جراحی مفصل هیپ را بهبود می‌بخشد.
سرعت و ریتم قدم برداشتن و قدرت ماهیچه‌های هیپ در ناتوانی بیماران بسیار اهمیت دارد. برنامه منظم ورزشی در اصلاح فاکتورهای نامبرده به منظور افزایش کارایی بیمار پس از عمل جراحی مؤثر خواهد بود . هر چند در مراحل ابتدایی بعد از جراحی، انجام برنامه‌های ورزشی در منزل توصیه می‌شود اما پس از یکسال ممکن است بیمار همچنان از مشکلات مربوط به ناتوانی حرکتی رنج ببرد.
اهمیت ورزش در بهبودی بعد از THR
مطالعات انجام شده توسط ساشیکا و همکارانش گزارش کرده‌اند در بیمارانی که آرتروپلاستی مفصل هیپ داشته‌اند، انجام ورزش‌های ایزومتریک می‌تواند تأثیر مثبتی بر روی ماهیچه‌های ابداکتور هیپ داشته باشد.
با توجه به افت تدریجی قدرت عضلات طی سال اول بعد از آرتروپلاستی کامل مفصل هیپ، بیماران باید یک برنامه ورزشی منظم را در زندگی روزانه خود در نظر گیرند. در تحقیق دیگری ترودل و همکارانش ، دامنه حرکتی مفاصل، قدرت عضلات و پایداری در حالت سکون را بین بیمارانی که جراحی هیپ داشته‌اند و افرادی که جراحی نداشته‌اند، پس از یک سال مورد مقایسه قرار دادند. در این مطالعه، آن‌ها اهمیت اجرای برنامه بازتوانی در فاز انتهایی بعد از جراحی آرتروپلاستی کامل هیپ و نیز انجام ورزش‌های تحمل وزن و پایداری در حالت سکون را نشان داده‌اند.
فورست و همکارانش ، تفاوت قدرت ایزومتریک عضلات را بین بیمارانی که THR یک طرفه داشته‌اند و بیمارانی که تحت جراحی THR قرار نگرفته‌اند، مورد بررسی قرار دادند. نتیجه نشان می‌دهد که در بیماران بدون جراحی THR در مقایسه با بیمارانی که تحت برنامه بازتوانی قرار داشتند، گشتاور فلکسور هیپ مقدار ماکزیمم کمتری دارد. در نتیجه، آن‌ها فیزیوتراپی بلند مدت‌تر را برای بیماران توصیه کرده‌اند.
تأثیر ورزش بر کارایی مفصل هیپ
در مطالعه اونلو و همکارانش جهت بررسی تأثیر بلند مدت ورزش پس از جراحی تعویض کامل مفصل هیپ، سرعت و آهنگ راه رفتن (تعداد قدم‌ها در دقیقه) محاسبه شد. همچنین ماکزیمم گشتاور ابداکشن ایزومتریک در مفصل هیپ به صورت دو طرفه اندازه‌گیری شده است. در این مطالعه، بررسی پارامتر‌های نامبرده در سه گروه زیر انجام گردید:
- گروه اول: بیمارانی که تحت برنامه ورزشی در منزل قرار می‌گیرند که شامل حرکت‌های مربوط به دامنه حرکتی مفاصل و انقباضات ایزومتریک و اکسنتریک ماهیچه‌های مفصل هیپ است .
- گروه دوم: بیمارانی که برنامه ورزشی آن‌ها طی شش هفته و در بیمارستان انجام شد (با تمرینات مشابه گروه اول).
- گروه سوم: بیمارانی که برنامه ورزشی نداشتند و برای آن‌ها تنها راه رفتن تجویز شد.
با مقایسه ماکزیمم گشتاور ابداکشن ایزومتریک، گروه دوم بهترین بهبودی را نشان داده است.
با مقایسه سرعت راه رفتن، بهبودی در گروه‌های اول و دوم نسبت به گروه سوم چشمگیر است. این پارامتر بین دو گروه اول، تفاوت اندکی دارد.
با مقایسه آهنگ قدم برداشتن، گروه‌های اول و دوم بهبودی بیشتری را نسبت به گروه سوم نشان داده‌اند.
تحقیق انجام شده نشان می‌دهد که ورزش کردن در منزل یا تحت نظارت مراکز درمانی در طول یکسال پس از جراحی، در بهبود قابل توجه آهنگ و سرعت گام برداشتن تأثیر بسزایی دارد. این امر ناشی از افزایش قدرت ماهیچه‌های مفصل هیپ با انجام تمرینات ورزشی است.
همچنین با ورزش کردن تحت نظارت مراکز درمانی، سرعت گام برداشتن بهبود بیشتری داشته است که در نتیجه تقویت ماهیچه‌های مفصل هیپ می‌باشد. از طرفی هر چه زمان پیگیری طولانی‌تر باشد، تأثیر ورزش بر افزایش گشتاور ابداکشن در مفصل هیپ بیشتر بوده است که این امر باعث بهبود بیشتر سرعت و آهنگ گام برداشتن می‌شود.
با بررسی نتایج مقالات ارائه شده، به بیماران توصیه می‌شود که پس از جراحی تعویض مفصل هیپ به داشتن یک برنامه منظم ورزشی برای دوره‌ای بلند مدت توجه داشته باشند. دکتر طاهری اعظم بهترین جراح ارتوپد تهران با داشتن سال‌ها تجربه در جراحی تخصصی هیپ و لگن، از شروع درمان تا پایان آن همراه شما خواهند بود و برنامه‌های لازم جهت بهبود سریع‌تر و بازیابی سلامت شما را در اختیارتان قرار می‌دهند.
