لگن، ستون آرامش و تعادل بدن یک زن است؛ همان نقطه‌ای که با هر قدم، هر حرکت و حتی هر نفس، نقش خود را در زندگی به ما یادآوری می‌کند. زمانی که لگن درد به سراغ فردی می‌آید زندگی روزمره، حتی ساده‌ترین کارها مثل نشستن یا برخاستن را دشوار می‌کند.
درد لگن در زنان، یک شکایت رایج است، اما پشت این درد، دلایل بسیار متنوعی وجود دارد؛ از تغییرات ساده هورمونی گرفته تا مشکلات پیچیده‌تر در عضلات، مفاصل یا حتی اندام‌های داخلی لگن. اگر شما هم با این درد رو به رو هستید، دانستن علل مختلف و تشخیص به موقع، اولین و مهم‌ترین قدم برای مدیریت و درمان آن است.
این مقاله توسط بهترین جراح لگن در تهران برای شما نوشته شده است تا بدون نگرانی، دلایل احتمالی درد لگن خود را بشناسید و بدانید چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید، چه زمانی می‌توانید با تغییر سبک زندگی مشکل را کنترل کنید و چگونه می‌توانید با آگاهی، دوباره تحرک و آرامش خود را به زندگی برگردانید.
شایع‌ترین علل درد لگن در زنان
مانند دیگر دردهای مزمن، زنان بیشتر از مردان تجربه چنین دردهایی را دارند. از آنجایی که درد مفصل ران علت های متفاوتی می تواند داشته باشد، تشخیص علت دقیق درد کمک شایانی به درمان بهتر آن خواهد کرد.
1. آرتروز
شایع‌ترین علت درد مزمن لگن در زنان آرتروز لگن است. مخصوصاً آرتروز استخوانی، سایش و پارگی که در بسیاری افراد با افزایش سن ایجاد می شود. دردهای آرتروز اغلب در قسمت جلوی ران یا کشاله ران احساس می شوند و به دلیل سفتی حرکت مفصل و تورم آن است.
2. شکستگی
شکستگی لگن در زنان مسن بسیار رایج است. به‌ویژه کسانی که مبتلا به پوکی استخوان هستند. نشانه شکستگی لگن این است که وقتی روی پای خود ایستاده‌اید احساس درد دارید.
3. التهاب تاندون و بورس
بسیاری از تاندون ها، در محل اتصال ماهیچه ها به مفصل ران به راحتی ممکن است ملتهب شده و ایجاد درد کنند. چنانچه فعالیت جسمی شدید داشته باشید یا به صورت نادرست ورزش کنید دچار التهاب تاندون ها و بورس های مفصل ران می شوید. این یکی از شایع ترین مشکلات در ورزشکارانی است که با کفش نامناسب راه می روند یا می دوند.
4. فتق
در ناحیه ران، گاهی فتق فمورال و کشاله ران که به عنوان فتق ورزشی شناخته می شوند، در ورزشکاران دیده میشود اما زنان باردار نیز به دلیل فشار اضافه به دیواره شکم و ناحیه پایین تنه مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
5. بیماری‌های زنان
درد مفصل ران در زنان می تواند مربوط به بیماری های زنان و عفونت های لگنی باشد. یک خانم باید توجه داشته باشد که علاوه بر آرتروز، التهاب تاندون و بورس و یا افزایش سن و وزن، درد مفصل ران ممکن است ناشی از یک بیماری زنان باشد.
6. آرتریت روماتوئید
در رماتیسم پوشش داخلی مفصل ملتهب می شود. این التهاب باعث انتشار مواد شیمیایی می شود که به غضروف آسیب زده و ایجاد درد می‌کند.
7. نکروز آواسکولار
یک آسیب جدی در لگن و ران مثل ضربه یا شکستگی ممکن است باعث ایجاد یک ساییدگی استخوانی یا نکروز شود که به آن نکروز آواسکولار می گویند. چنانچه ضربه ای شدید در ناحیه لگن یا ران جریان خون را به توپی سر استخوان ران قطع کند، استخوان شروع به زوال می کند، در نتیجه غضروف مفصل تخریب می شود و تولید درد می کند.
8. پوکی استخوان
استخوان در بدن شما یک بافت زنده بوده و مدام در حال جذب و جایگزین شدن است. هنگامی که به علت بیماری، کمبود کلسیم یا کهولت سن میزان جذب استخوان بیشتر از جایگزینی آن باشد فرد دچار پوکی استخوان میشود.
استخوان پوک شده بسیار ضعیف بوده و بیشتر در معرض خطر شکستگی و یا نکروز قرار دارد. پوکی استخوان در زنان به‌ویژه زنان باردار یا یائسه بسیار شایع بوده و بسیاری از زنان از درد ناحیه لگن و ران به علت پوکی استخوان رنج می برند.
بیماری ورم مفاصل و پوکی استخوان به روش های غیر جراحی مثل دارو، تغذیه، تغییر در شیوه زندگی و ورزش مناسب قابل درمان است. به سادگی می توان با ورزش کردن و تغییر در شیوه راه رفتن از درد خود بکاهید. چنان چه هیچ یک از این موارد کار ساز نبودند آخرین گزینه درمانی جراحی و تعویض مفصل لگن است که تشخیص این مهم به عهده پزشک و جراح شماست.
9. عفونت مجاری ادراری
عفونت ادراری یکی از دلایل شایع درد لگن در زنان است. این درد معمولاً با احساس سوزش هنگام ادرار، تکرر ادرار و احساس فوریت ادراری همراه است. اگر عفونت به کلیه‌ها برسد، ممکن است با درد شدیدتر در پهلو و تب همراه شود. زنان به دلیل کوتاه بودن مجرای ادراری، بیشتر در معرض این عفونت‌ها قرار دارند.
10. اندومتریوز
در این بیماری، بافتی شبیه به لایه داخلی رحم در خارج از رحم رشد می‌کند و باعث درد لگنی مزمن میشود. این درد معمولاً قبل یا حین قاعدگی تشدید میشود و گاهی با درد هنگام رابطه جنسی یا ناباروری همراه است. اندومتریوز میتواند زندگی روزمره زنان را تحت تأثیر قرار دهد و نیازمند بررسی و درمان به‌موقع است.
11. فیبروم رحم
فیبروم‌ها توده‌های خوش خیم عضلانی در رحم هستند که میتوانند باعث درد و فشار در ناحیه لگن شوند. علاوه بر درد، ممکن است موجب خونریزی شدید قاعدگی، احساس پری در لگن و تکرر ادرار شوند. فیبروم‌ها در زنان سنین باروری شایع هستند.
12. واریس لگنی
این بیماری ناشی از گشاد شدن واریسی وریدهای لگنی است و درد مبهم و مزمن در لگن ایجاد می‌کند. درد معمولاً با ایستادن طولانی مدت یا پس از رابطه جنسی بدتر میشود و با دراز کشیدن کاهش مییابد. این مشکل در زنان جوان یا پس از بارداری بیشتر دیده میشود.
13. حاملگی خارج از رحم
زمانی که تخمک بارور شده در خارج از رحم (معمولاً در لوله فالوپ) لانه‌گزینی کند، درد لگنی شدید، خونریزی غیرطبیعی و گاهی درد شانه ایجاد میشود. این وضعیت اورژانسی است و در صورت تشخیص دیرهنگام میتواند زندگی بیمار را تهدید کند.
14. اختلالات دستگاه گوارش
یبوست مزمن، سندرم روده تحریکپذیر (IBS) و گاز روده میتوانند باعث درد مبهم یا گرفتگی در ناحیه لگن شوند. این دردها معمولاً با تغییر عادات غذایی و مصرف فیبر قابل کنترل هستند اما در صورت تداوم نیاز به بررسی دقیق‌تر دارند.
15. التهاب مفصل ساکروایلیاک
این مفصل بین استخوان لگن و ستون فقرات قرار دارد و التهاب آن میتواند باعث درد در ناحیه پایین کمر و لگن شود. درد ممکن است با نشستن طولانی، ایستادن یا بالا رفتن از پله‌ها تشدید شود و به پاها نیز انتشار پیدا کند.
علت درد لگن در زنان یائسه
دوران یائسگی یکی از حساس‌ترین مراحل زندگی یک زن است؛ دوره‌ای که نه تنها با تغییرات هورمونی همراه است، بلکه ممکن است مشکلات جسمی جدیدی را نیز به دنبال داشته باشد. یکی از رایج‌ترین این مشکلات، درد در ناحیه لگن است؛ دردی که گاهی بی‌صدا شروع میشود اما به‌تدریج شدت می‌گیرد و کیفیت زندگی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
در بیشتر موارد، دلیل اصلی درد لگن در زنان یائسه، کاهش سطح استروژن است. این هورمون نقش کلیدی در حفظ سلامت بافت‌های عضلانی، مفاصل و استخوان‌ها دارد. با کاهش استروژن، انعطاف‌پذیری عضلات پایین آمده و مفاصل لگن بیشتر در معرض التهاب و سفتی قرار می‌گیرند. همچنین خطر پوکی استخوان در این دوره افزایش مییابد که خود میتواند منجر به درد و حساسیت استخوان لگن شود.
در کنار این عوامل، بسیاری از زنان در دوران یائسگی با خشکی واژن، افتادگی لگن، یا بیماری‌های التهابی لگن مواجه میشوند که همگی از دیگر دلایل احتمالی درد در این ناحیه هستند. حتی افسردگی و اضطراب ناشی از تغییرات هورمونی میتوانند آستانه تحمل درد را پایین بیاورند و احساس ناراحتی را تشدید کنند.
در چنین شرایطی، مراجعه به پزشک متخصص زنان یا جراح لگن میتواند کلید بازگشت به تعادل جسمی و روحی باشد. درمانهایی مانند هورمون‌تراپی، مکمل‌های کلسیم و ویتامین D، ورزشهای تقویتی، یا فیزیوتراپی تخصصی میتوانند به میزان قابل‌توجهی از درد لگن در این دوران بکاهند و امید به بهبود را زنده نگه دارند.
علت درد لگن سمت چپ و پای چپ در زنان
درد لگن و انتشار آن به سمت پای چپ در زنان میتواند تجربه‌ای نگران کننده و گاهی گیج کننده باشد. این نوع درد ممکن است به صورت ناگهانی ظاهر شود یا به شکل مزمن و تدریجی شدت بگیرد. اما آنچه اهمیت دارد، تشخیص علت اصلی آن است چرا که دلایل متعددی میتوانند پشت این درد نهفته باشند؛ از مشکلات ساده عضلانی گرفته تا اختلالات جدی در دستگاه تناسلی، ادراری یا حتی گوارشی.
۱. کیست تخمدان چپ:
یکی از شایع‌ترین دلایل درد در سمت چپ لگن، وجود کیست در تخمدان چپ است. این درد معمولاً به صورت ناگهانی و تیرکشنده بروز می‌کند، به خصوص اگر کیست پاره شود یا پیچ‌خوردگی تخمدان اتفاق بیفتد.
۲. آندومتریوز:
زمانی که بافت داخلی رحم در خارج از آن رشد کند، درد مزمن در ناحیه لگن، به‌ویژه در دوران قاعدگی یا هنگام رابطه جنسی، بسیار محتمل است.
۳. بیماری التهابی لگن (PID):
این عفونت جدی میتواند به تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ و رحم آسیب برساند و باعث درد عمیق در لگن و انتشار آن به سمت پا شود.
۴. بارداری خارج رحمی (در سمت چپ):
اگر تخمک بارور شده در لوله فالوپ سمت چپ جایگزین شود، درد شدید و خطرناکی در همان سمت ایجاد میشود که یک اورژانس پزشکی است.
۵. عفونت ادراری یا سنگ کلیه چپ:
وجود سنگ یا عفونت در کلیه یا مجاری ادراری سمت چپ میتواند با درد ناگهانی و شدید در پهلو، لگن، یا انتشار به پا همراه باشد.
۶. سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یا یبوست مزمن:
بسیاری از زنان به دلیل اختلالات عملکردی دستگاه گوارش دچار دردهای مبهم لگنی میشوند که گاه با علائمی چون نفخ، تغییر در اجابت مزاج یا سوءهاضمه همراه است.
۷. التهاب مفصل ران یا آرتروز لگن:
آرتروز، سایش مفصل یا التهاب اطراف لگن میتواند باعث درد عمقی در مفصل ران شود که به پا هم کشیده میشود.
۸. فشار بر عصب سیاتیک:
اگر دیسک کمر یا عضله‌ای مانند پیریفورمیس، عصب سیاتیک را درگیر کند، ممکن است درد لگن و پاشنه پا را به‌طور هم‌زمان تجربه کنید.
۹. فتق کشاله ران یا فتق فمورال:
در زنان (مخصوصاً بعد از بارداری یا اضافه‌وزن)، فتق ممکن است باعث درد یک‌طرفه در ناحیه پایین شکم و لگن شود.
۱۰. التهاب یا کشیدگی عضلات لگن و ران چپ:
وارد آمدن فشار زیاد، ایستادن طولانی یا ورزش نادرست میتواند باعث التهاب عضلات و درد در یک طرف لگن شود.
۱۱. بیماری‌های زنان (فیبروم رحم، التهاب دهانه رحم):
توده‌های خوش‌خیم، عفونتهای دهانه رحم یا بیماری‌های رحمی میتوانند باعث فشار موضعی در ناحیه لگن چپ شوند.
۱۲. عفونتهای مقاربتی (STDs):
برخی از بیماری‌های منتقل‌شونده از راه جنسی، مانند کلامیدیا یا سوزاک، میتوانند لگن درد و عفونت را به همراه داشته باشند.
۱۳. تومورهای لگنی یا تخمدانی:
گرچه نادرتر است، اما وجود توده‌های خوش‌خیم یا بدخیم میتواند عامل درد موضعی در یک سمت لگن باشد.
اگر درد لگن سمت چپ و پای چپ شما بیش از چند روز ادامه یافت، به فعالیت روزمره‌تان لطمه زد، یا همراه با علائم نگران کننده‌ای مانند تب، تهوع، ترشحات غیرطبیعی، خونریزی واژینال یا تکرر ادرار بود، حتماً باید توسط پزشک متخصص زنان، جراح لگن یا نورولوژیست معاینه شوید. در بسیاری از موارد، انجام سونوگرافی لگن، آزمایش خون، معاینه فیزیکی و بررسی شرح حال برای تشخیص کافی است.
درمان درد لگن در زنان
درد لگن میتواند آرامش روز و شب یک زن را بگیرد و حتی ساده‌ترین کارها مثل نشستن، راه رفتن یا حتی خوابیدن را به چالشی تبدیل کند. اما خبر خوب این است که راه‌های زیادی برای کاهش این درد و بازگشت به یک زندگی عادی وجود دارد. اولین قدم، پیدا کردن علت دقیق درد است. گاهی درد ناشی از یک مشکل ساده مثل گرفتگی عضلات یا التهاب تاندون است و با تغییر سبک زندگی و فیزیوتراپی قابل کنترل میشود. اما گاهی هم نیاز است بررسیهای دقیق‌تری توسط پزشک انجام شود.
- یکی از مؤثرترین روش‌های درمان درد لگن، فیزیوتراپی تخصصی است. حرکات کششی و تقویتی میتوانند به افزایش انعطاف‌پذیری عضلات و کاهش فشار روی مفاصل کمک کنند.
- داروهای ضد التهاب نیز در کنترل درد و کاهش التهاب نقش دارند، به‌ویژه در مواردی که درد ناشی از آرتروز یا التهاب مفصل باشد. در برخی شرایط، پزشک ممکن است تزریق‌های مفصلی یا داروهای هورمونی تجویز کند، مخصوصاً اگر علت درد، مشکلات تخمدان یا اندومتریوز باشد.
- نقش تغذیه و سبک زندگی سالم در درمان درد لگن را دست کم نگیرید. کاهش وزن، استفاده از تغذیه سرشار از کلسیم و ویتامین D، و پرهیز از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت میتواند به کاهش علائم کمک کند.
- همچنین، در موارد خاص مثل کیست تخمدان یا فیبروم، پزشک ممکن است درمان‌های جراحی یا دارویی تخصصی را پیشنهاد دهد.
اگر درد لگن شما ادامه دارد و در کارهای روزمره‌تان اختلال ایجاد کرده، بهترین کار این است که به پزشک متخصص یا جراح لگن مراجعه کنید. با پیدا کردن علت و شروع درمان صحیح، می‌توانید دوباره با آرامش و بدون درد، به زندگی عادی بازگردید.
سوالات متداول
- آیا درد لگن در زنان همیشه نشانه بیماری جدی است؟
خیر، بسیاری از موارد درد لگن ممکن است ناشی از گرفتگیهای عضلانی یا مشکلات گوارشی موقتی باشد. اما اگر درد ادامهدار، شدید یا همراه با علائم دیگر باشد، بهتر است توسط پزشک بررسی شود. - چه زمانی باید برای درد لگن به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده علائمی مثل خونریزی غیرطبیعی، تب، تورم، توده لمسپذیر یا درد مزمن که با استراحت بهتر نمیشود، باید به پزشک مراجعه کرد. - آیا درد لگن در دوران قاعدگی طبیعی است؟
درد خفیف لگن در دوران قاعدگی طبیعی است، اما دردهای بسیار شدید یا همراه با خونریزی زیاد میتوانند نشانه آندومتریوز یا مشکلات دیگر باشند. - آیا یائسگی باعث درد لگن میشود؟
بله، تغییرات هورمونی در دوران یائسگی میتواند باعث تحلیل عضلات و کاهش تراکم استخوان شده و در نتیجه درد لگن ایجاد کند. - آیا عفونتهای زنانه باعث درد لگن میشوند؟
بله، بیماریهایی مانند PID (عفونت لگنی) میتوانند باعث درد در ناحیه لگن، تب و ترشحات غیرطبیعی شوند. - درد لگن سمت چپ در زنان نشانه چیست؟
این درد میتواند ناشی از کیست تخمدان، مشکلات گوارشی، التهاب عضلات یا حتی فتق باشد. بررسی پزشکی برای تشخیص دقیق ضروری است. - آیا بارداری باعث درد لگن میشود؟
بله، در دوران بارداری بهدلیل افزایش وزن و فشار بر مفاصل لگنی، بسیاری از زنان دچار درد لگن میشوند که اغلب با استراحت و ورزشهای مناسب کاهش مییابد. - آیا سرطان میتواند علت درد لگن در زنان باشد؟
در موارد نادر، درد لگن میتواند ناشی از تومورهای لگنی باشد. اگر درد مزمن، مقاوم به درمان یا همراه با کاهش وزن و ضعف باشد، بررسیهای تخصصی لازم است. - آیا مشکلات گوارشی میتوانند باعث درد لگن شوند؟
بله، شرایطی مثل یبوست مزمن، سندرم روده تحریکپذیر (IBS) و نفخ میتوانند دردهای ارجاعی به ناحیه لگن ایجاد کنند. - چه درمانهایی برای درد لگن در زنان وجود دارد؟
بسته به علت، درمان میتواند شامل داروهای ضد التهاب، فیزیوتراپی، تغییر سبک زندگی، تنظیم هورمون، درمان عفونت یا حتی جراحی باشد.
کلام آخر
در پایان، باید بگوییم که درد لگن در زنان موضوعی بسیار مهم و چندوجهی است که نباید نادیده گرفته شود. این نوع درد ممکن است ناشی از علل ساده‌ای مثل کشیدگی عضلات یا فعالیت زیاد باشد، یا نشانه‌ای هشداردهنده از مشکلات پیچیده‌تری مانند آندومتریوز، عفونتهای لگنی، تغییرات هورمونی دوران یائسگی، بیماری‌های گوارشی، فتق یا حتی تومورها. شناخت درست علت، گام اول و اساسی برای درمان موفق است.
اگر شما یا یکی از اطرافیانتان دچار درد مداوم یا غیرعادی در ناحیه لگن هستید، بهترین کار مراجعه به پزشک متخصص زنان، اورتوپد یا جراح لگن است تا از طریق معاینه، آزمایش‌های تشخیصی و بررسی دقیق، علت دقیق شناسایی شود. درمان ممکن است ساده و غیرتهاجمی باشد یا به مداخلات بیشتری نیاز داشته باشد، اما اقدام زودهنگام همیشه بهترین نتیجه را در پی خواهد داشت.
در نهایت، فراموش نکنید که توجه به سیگنال‌های بدن، شنیدن صدای درد و پیشگیری از تشدید آن، مهم‌ترین کاری است که می‌توانید برای سلامت خود انجام دهید. زندگی با کیفیت حق شماست، و درد لگن نباید مانعی برای آن باشد.
