پی ار پی زانو یا تزریق پلاسما به زانو | پلاسما درمانی زانو چیست؟

​تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) یکی از جدیدترین روش‌های ‌درمانی برای کنترل درد آرتروز یا استئوآرتریت است. تحقیقات در رابطه با این شیوه درمان، همچنان در جریان است. البته بخشی از آماده‌سازی‌های ‌PRP مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) قرار گرفته است و این روش نوین در مراحل نهایی توسعه و تکامل است. با این حال، با انجام تحقیقات کافی، این روش می‌‌‌تواند به یک گزینه درمانی مفید تبدیل شود. در ادامه این مطلب با جزئیات روش تزریق ژل به زانو و PRP به زانو و فواید این روش درمانی آشنا می‌‌‌شویم.

تزریق PRP زانو چیست؟

پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) نوعی ژل است که تزریق آن به زانو ممکن است باعث بهبود بافت‌های ‌آسیب‌دیده می‌‌‌شود. پلاسما یکی از اجزای تشکیل‌دهنده خون است که حاوی مواد خاصی است که به لخته شدن خون کمک می‌‌‌کند. همچنین حاوی پروتئین‌هایی است که به رشد سلول‌ها کمک می‌‌‌کنند. محققان PRP را با جداسازی پلاسما از خون و تغلیظ آن تولید کرده‌اند.

تزریق ژل به زانو یا پی آر پی به زانو باعث می‌‌‌شود که سلول‌های جدید و سالم در بدن شما شروع به رشد کند و روند بهبودی با سرعت بیشتری رخ دهد. از آنجا که فاکتورهای مربوطه به رشد بافتی در ژل PRP متمرکز هستند، محققان بر این باورند که با تزریق این ژل به زانو، بافت‌های بدن ممکن است سریع‌تر بهبود یابند. این روش درمان به‌طور قطعی به اثبات نرسیده و مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) نیز قرار نگرفته است. با این حال، در برخی ورزشکاران مشهور، تزریق این ژل به بهبود جراحات آن‌ها کمک کرده است.

تزریق ژل پی آر پی به زانو با چه اهدافی انجام می‌‌‌شود؟

محققان در حال آزمایش تزریق ژل PRP به زانو در برخی موارد هستند. از جمله این موارد می‌‌‌توان به درمان آسیب‌های ‌تاندون، صدمات حاد، ترمیم بعد از جراحی و آرتروز اشاره کرد. البته توجه به این نکته مهم است که هیچ یک از این کاربردها به نتیجه قطعی نرسیده‌اند. در ادامه هریک را به‌طور مختصر شرح می‌‌‌دهیم:

• آسیب‌های ‌تاندون: تاندون‌ها نوارهای بافتی سفت و ضخیمی هستند که ماهیچه را به استخوان متصل می‌‌‌کنند. آن‌ها معمولا پس از آسیب دیر بهبود می‌‌‌یابند. پزشکان از تزریق ژل پی آر پی به زانو برای درمان مشکلات مزمن تاندون و زانوی جامپرها که با درد در تاندون کشکک زانو همراه هستند، استفاده می‌‌‌کنند
• صدمات حاد: پزشکان از تزریق پی آر پی برای درمان آسیب‌های ‌حاد ورزشی، مانند کشیده شدن عضلات همسترینگ یا رگ به رگ شدن زانو استفاده می‌‌‌کنند
• ترمیم بعد از جراحی: گاهی اوقات پزشکان پس از جراحی از تزریق پی آر پی برای ترمیم تاندون پاره شده یا رباط‌ها (مانند رباط صلیبی قدامی) استفاده می‌‌‌کنند
• آرتروز: تزریق ژل پی آر پی به زانو ممکن است به افراد مبتلا به آرتروز زانو کمک کند. یک مطالعه در سال 2015 نشان داده است که تزریق PRP برای درمان آرتروز موثرتر از تزریق اسید هیالورونیک (یک درمان سنتی) است. با این حال، کارآزمایی صرفا روی یک گروه کوچک 160 نفری انجام شده است؛ بنابراین آزمایش‌های بزرگ‌تری برای حصول نتیجه‌گیری‌های ‌دقیق‌تر لازم است.

آیا تزریق ژل به زانو، درمانی موثر است؟

پلاکت‌های ‌خون شما حاوی فاکتورهای رشد هستند. دانشمندان بر این باورند که تزریق فاکتورهای رشد PRP از خون خودتان به ناحیه آسیب‌دیده، به بافت‌ها کمک می‌کند تا با ایجاد سلول‌های جدید، خود را ترمیم کنند. به این ترتیب، PRP می‌‌‌تواند به معکوس کردن روند آسیب بافتی موجود کمک کند. شواهد مربوط به تزریق ژل PRP  برای درمان صدمات زانو هنوز موید این موضوع نیست که این یک گزینه ایمن و موثر است و مطالعات گاها نتایج متناقضی را به همراه داشته است.

در یک بررسی انجام شده در سال 2017، طی 14 کارآزمایی تصادفی‌ و کنترل‌شده با مجموع 1423 شرکت‌کننده، نتایج حاصل نشان داد که PRP ممکن است به کنترل درد مرتبط با آرتروز زانو کمک کند. محققان در پیگیری‌های ‌3، 6 و 12 ماهه به موارد زیر اشاره کردند:

• سطوح درد: در مقایسه با شبه داروها، تزریق PRP به‌طور قابل‌توجهی میزان درد را در هر جلسه درمان کاهش داد
• عملکرد فیزیکی: در مقایسه با سایر روش‌های ‌کنترلی، PRP به طرز چشمگیری عملکرد فیزیکی را در این پیگیری‌ها بهبود بخشید
• عوارض جانبی: برخی از افراد عوارض جانبی را تجربه کردند، اما این عوارض بیشتر از سایر انواع تزریق نبود

در حالی که نتایج امیدوارکننده به نظر می‌‌‌رسد، 10 مطالعه از 14 مطالعه انجام شده دارای ریسک بالای سوگیری و چهار مطالعه دارای خطر متوسط ​​سوگیری بودند. برای درک اینکه آیا تزریق ژل PRP به زانو می‌‌‌تواند گزینه مناسبی برای کنترل درد ناشی از آرتروز زانو باشد، به مطالعات بیشتری نیاز است.

نحوه آماده‌سازی بیمار برای تزریق ژل PRP به زانو

مراحل اندکی برای آماده‌سازی برای تزریق PRP وجود دارد. این مراحل به نحوه دریافت PRP نیز بستگی دارد. PRP را می‌‌‌توان به روش‌های ‌مختلفی تزریق کرد. به‌عنوان مثال در برخی موارد، برای کاهش درد، نوعی بی‌حس‌کننده موضعی با PRP مخلوط می‌‌‌شود.

در این صورت ممکن است مجبور شوید زودتر در جلسه درمانی حاضر شوید.گاهی اوقات، پزشک شما PRP را در حین جراحی تزریق می‌‌‌کند. در این مورد، آماده‌سازی برای تزریق PRP شامل پیروی از توصیه‌های ‌جراح قبل از جراحی می‌‌‌شود. از جمله این موارد عبارت‌اند از:

• حداقل سه تا چهار روز پیش از تزریق PRP، از مصرف داروهای ضد انعقاد خون خودداری کنید،
• یک تا دو هفته پیش از درمان، از مصرف مکمل‌ها، ویتامین‌ها و گیاهانی که موجب رقیق شدن خون می‌‌‌شوند، خودداری کنید،
• یک تا دو هفته پیش از تزریق ژل به زانو، از مصرف داروهای استروئیدی اجتناب کنید،
• در روزی که قرار است تزریق ژل به زانو انجام شود، یک وعده کامل غذایی بخورید و به میزان زیاد آب بنوشید.

فرآیند تزریق ژل PRP (پی آر پی) به زانو

فرآیند معمول تزریق PRP به این ترتیب است که در ابتدا یک متخصص مراقبت‌های ‌بهداشتی نمونه‌ای از خون شما می‌‌‌گیرد. (مقدار نمونه بستگی به محل تزریق PRP دارد). خون در یک سانتریفیوژ قرار می‌‌‌گیرد. این دستگاه با چرخش بسیار سریع خود، باعث جدا شدن اجزای خون می‌‌‌شود. فرآیند جداسازی حدود 15 دقیقه طول می‌‌‌کشد.

یک تکنسین، پلاسمای جداشده را برای تزریق به ناحیه آسیب‌دیده زانو آماده می‌‌‌کند. پزشکان اغلب از تصویربرداری مانند اولتراسوند برای مشخص کردن نواحی خاص برای تزریق مانند تاندون استفاده می‌‌‌کنند. در نهایت پزشک شما PRP را به ناحیه آسیب‌دیده تزریق می‌‌‌کند.

عوارض احتمالی تزریق PRP به زانو چیست؟

تزریق ژل پی آر پی به زانو دارای عوارض جانبی بالقوه‌ای است. PRP اتولوگ است، به این معنی که حاوی موادی است که مستقیما از بدن شما گرفته می‌‌‌شود. این امر خطر واکنش‌های ‌آلرژیک را که می‌‌‌تواند در اثر تزریق سایر داروها مانند کورتیزون یا اسید هیالورونیک رخ دهد، کاهش می‌‌‌دهد. با این حال، عوارض ناشی از خود تزریق وجود دارد که باید آن‌ها را با پزشک خود در میان بگذارید. از جمله این عوارض عبارت‌اند از:

• عفونت
• آسیب‌های ‌عصبی
• درد در محل تزریق
• آسیب بافتی

چه کسانی می‌‌‌توانند از درمان PRP استفاده کنند؟

روش تزریق PRP پی آر پی به زانو یک روش درمانی تجربی است و متخصصان در حال حاضر استفاده از آن را چندان توصیه نمی‌کنند. اگر قصد تزریق ژل PRP را دارید، باید با مشورت با پزشک، اطمینان حاصل کنید که واجد شرایط کامل برای انجام این درمان هستید. از آنجا که تزریق ژل PRP به زانو تجربی است، شواهد محدودی در مورد میزان ایمن و موثر بودن آن وجود دارد. قبل از شروع هرگونه درمان آزمایشی با پزشک خود همکاری نزدیک داشته باشید

دوران نقاهت درمان PRP

در درمان PRP، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که به ناحیه آسیب‌دیده استراحت دهید. با این حال، این توصیه‌ها بیشتر متمرکز بر ناحیه آسیب‌دیده است و کمتر مربوط به تزریق ژل PRP است. اکثر افراد می‌‌‌توانند پس از تزریق PRP به فعالیت‌های ‌روزانه خود ادامه دهند. پس از تزریق ژل به زانو، پزشک ممکن است به شما توصیه کند:

• در سه روز اول، هر دو تا سه ساعت به مدت 20 دقیقه روی زانوی خود یخ بگذارید
• Tylenol را برای کمک به کنترل درد مصرف کنید
• از  NSAID‌هایی مانند ایبوپروفن اجتناب کنید، زیرا ممکن است اثر PRP را از بین ببرند
• استراحت کافی داشته باشید و از فعالیت‌هایی که بر زانوی شما اثر می‌‌‌گذارند، اجتناب کنید
• ممکن است لازم باشد برای چند روز از عصا یا واکر استفاده کنید تا وزن وارد بر زانوی خود را کاهش دهید

از آنجا که تزریق پی آر پی برای بهبود رشد بافتی در نظر گرفته شده است، ممکن است پس از تزریق ژل به زانو فورا تفاوتی را احساس نکنید. با این حال، طی چند هفته یا چند ماه، ممکن است متوجه روند بهبود زانوی خود شوید.
 

کلام آخر

در تزریق PRP، از خون شما برای تحریک رشد در بافت‌های ‌آسیب‌دیده استفاده می‌‌‌شود. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این درمان ممکن است به کنترل درد مرتبط با آرتروز زانو کمک کند، اما برای تایید این امر به مطالعات بیشتری نیاز است. اگر قصد تزریق ژل پی آر پی را دارید، حتما در ابتدا این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید و توصیه‌های ‌او را دنبال کنید.