گیر افتادگی استابولار فمور که گیر افتادگی مفصل ران نیز نامیده می‌شود، یک مشکل ساختاری و مکانیکی در مفصل هیپ است. احتمال بروز این مشکل، در تمام سنین از جوانی تا سالمندی وجود دارد. در مفصل ران سالم، قسمت توپی بالای استخوان ران در داخل سوکت هیپ قرار می‌گیرد. این اتصال به گونه‌ایست که توپی بالای استخوان ران به راحتی در داخل سوکت حرکت کند.
قسمت توپی شکل و سوکت هیپ با یک لایه نازک از غضروف پوشیده شده‌اند. این لایه غضروفی از سایش این دو استخوان روی هم جلوگیری می‌کند. دیواره سوکت هیپ با نوعی غضروف مخصوص به نام لابروم پوشیده شده است. این غضروف باعث حفظ بهتر سر استخوان ران در داخل سوکت هیپ می‌شود. گیر افتادگی مفصل ران زمانی رخ می‌دهد که به هر دلیلی این حرکت آزادانه، بدون درد و یکنواخت میان سر استخوان ران و سوکت هیپ مختل شود. گیر افتادگی مفصل ران یکی از علل شایع بروز استئوآرتریت در افراد زیر 40 سال است.
منظور از گیر افتادگی مفصل ران چیست؟
اگر توپی و سوکت مفصل هیپ به خوبی در هم چفت نشوند، گیر افتادگی مفصل ران رخ می‌دهد. این محدودیت در حرکت می‌تواند باعث آسیب به غضروف، درد و آرتروز در جوانان شود. گیر افتادگی مفصل ران معمولاً هنگام دویدن، پریدن یا نشستن طولانی مدت که باعث کشش مفصل ران می‌شود، رخ می‌دهد. در اثر گیر افتادگی مفصل ران ممکن است خم کردن لگن بسیار دشوار شود. در این صورت، برای جلوگیری از آسیب‌های بیشتر در آینده باید جراحی انجام شود.
دلایل گیر افتادگی مفصل ران
گیر افتادگی مفصل ران ممکن است در اثر بدشکلی استخوان سر فمور یا ران، تغییر شکل گردن فمور و سوکت هیپ که سر استخوان فمور را می‌پوشاند، رخ دهد. اگر گرفتن یا گیر افتادگی مفصل ران به طور مکرر اتفاق بیفتد باعث آسیب دیدن غضروف و لابروم می‌شود. ممکن است ساختار غیر عادی در مفصل سوکت و توپی در بدو تولد نوزاد، منجر به گیر افتادگی مفصل ران شود. همچنین ممکن است با رشد کودک، مفصل ران دچار مشکل ساختاری شود.
فعالیت‌های پرتکرار شامل حرکت دادن پاها در خارج از محدوده طبیعی آن‌ها می‌تواند باعث گیر افتادگی مفصل ران شود. این حالت در ورزش‌هایی مانند فوتبال آمریکایی، بیسبال، فوتبال، تنیس، هاکی، لاکراس، رقص و گلف مشاهده می‌شود. ضربه و جراحت نیز می‌تواند سبب گیر افتادگی مفصل ران شود. علاوه بر این، بیماری‌هایی مانند بیماری پرتس و لغزش اپی فیز سر استخوان ران (SCFE) می‌توانند سبب گیر افتادگی مفصل ران شوند.
علائم گیر افتادگی مفصل ران
با توجه به اینکه این بیماری در اوایل دردناک نیست، ممکن است فردی سال‌ها دچار گیر افتادگی مفصل ران شود ولی نسبت به آن بی‌خبر باشد. معمولا هنگامی که این مشکل شروع به بروز علائم می‌کند، به آن سندرم گیر افتادگی مفصل ران اطلاق می‌شود. از دست دادن حرکت در ناحیه مفصل ران و احساس سختی در کشاله ران یا جلوی ران از نشانه‌های اصلی این بیماری است. در ابتدا ممکن است تنها زمانی که مفصل ران را در یک محدوده وسیع حرکت می‌دهید، احساس درد داشته باشید.
اما با گذشت زمان و پیشرفت بیماری، ممکن است بعد از فعالیت‌هایی مانند رد شدن از یک چاله یا نشستن طولانی مدت احساس درد کنید. درد در شب‌ها نیز می‌تواند بیانگر این باشد که غضروف پوشاننده سطح مفصل، در حال تجزیه شدن است. به این حالت استئوآرتریت گفته می‌شود.
درمان گیر افتادگی مفصل ران
گیرافتادگی مفصل ران باروش‌های دارویی، جراحی و گاهی اوقات روش‌های خانگی قابل درمان است. البته باید بدانید که درمان قطعی و اصلی این بیماری همان جراحی است اما روش‌های دیگر نیز به تسکین درد و کاهش علائم آن کمک می‌کنند.
درمان گیر افتادگی مفصل ران بدون جراحی
گیر افتادگی مفصل ران در اثر ساختار غیرطبیعی استخوان‌های مفصل لگن رخ می‌دهد. درمان‌های بدون نیاز به جراحی نمی‌توانند ساختار استخوانی را اصلاح کنند ولی در بسیاری از موارد روش مناسبی برای کاهش درد، افزایش عملکرد هیپ و جلوگیری از جراحی هستند.
- تغییر فعالیت‌ها: ممکن است پزشک از شما بخواهد برخی فعالیت‌های روزانه که سبب بروز علائم گیر افتادگی مفصل ران می‌شوند را کنار بگذارید. فعالیت‌هایی مانند گلف و بیسبال که با چرخش مفصل ران همراه هستند نیز سبب بروز درد می‌شوند. علت این امر افزایش اصطکاک میان استخوان‌های مفصل ران است.
- داروهای غیر استروئیدی غیر التهابی: داروهایی مانند ایبوپروفن می‌توانند به کاهش درد و التهاب در مفصل کمک کنند.
- فیزیوتراپی: ورزش‌های مخصوصی که محدوده حرکتی مفصل ران را گشترش داده و ماهیچه‌های اطراف آن را تقویت می‌کنند. به این ترتیب فشار روی لابروم یا غضروف آسیب دیده کم می‌شود.
درمان گیر افتادگی مفصل ران به کمک جراحی
معمولا گیر افتادگی مفصل ران به کمک جراحی درمان می‌شود. با توجه به علت گیر افتادگی مفصل ران و نوع بافت نرم آسیب دیده، نوع جراحی مشخص می‌شود. در ادامه برخی از روش‌های جراحی که برای درمان این مشکل مورد استفاده قرار می‌گیرند را معرفی می‌کنیم.
در برخی از موارد بیش از یک روش جراحی در اتاق عمل برای درمان یک بیماری انجام می‌شود.
- درمان با گسترش فضای مفصل ران از طریق بریدن و برداشتن بافت استخوانی که منجر به گیر افتادگی مفصل شده است.
- درمان از طریق دبریدمان لابروم که شامل برداشتن لبه‌های ساییده و جدا شده لابروم می‌شود.
- ترمیم پارگی لابروم از طریق اتصال مجدد لابروم به استخوان.
درمان‌های خانگی
با مشاهده علائم اولیه باید فعالیت یا حرکاتی که باعث بروز درد می‌شوند را شناسایی کنید. در برخی موارد، صرف نظر کردن از انجام چند فعالیت ساده و استراحت دادن به مفصل ران می‌تواند باعث فرونشستن درد شود.
داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن و ناپروکسن نیز می‌توانند کمک کننده باشند. اگر علائم بیماری ادامه یافت باید برای تشخیص علت دقیق درد و تجویز درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.
پزشک معالج پس از تشخیص گیر افتادگی مفصل ران گزینه‌های درمانی مختلف را پیشنهاد می‌دهد. جراحی یا فیزیوتراپی در کنار روش‌های بدون نیاز به جراحی، درمان‌های متداول برای گیر افتادگی مفصل ران هستند.
