علت درد لگن، روش‌های پیشگیری و درمانی دردهای ناحیه لگن

مشکلات ناشی از درد لگن

درد لگن مشکلی است که بسیاری از ما در طول زندگی ممکن است با آن مواجه شویم. از آنجایی که استخوان لگن (تشکیل شده از دو استخوان نیم لگن یا پلویس یا پلویک) و مفاصل آن در بسیاری از کارهای روزمره ما درگیر هستند، درد در ناحیه لگن می‌تواند بسیار آزار دهنده باشد. هنگامی که راه می‌رویم، می‌دویم، ورزش می‌کنیم و یا حتی هنگامی که می‌نشینیم، استخوان لگن، مفاصل آن و ماهیچه‌های ناحیه باسن (عضلات سرینی) درگیر هستند. بروز اختلال در هر کدام از آنها می‌تواند سبب بروز درد در ناحیه لگن شود و مشکلات زیادی برای ما ایجاد کند.

درد در ناحیه لگن می‌تواند علل مختلفی داشته باشد که بسته به آنها روش‌های درمان آن نیز متفاوت خواهد بود. گاهی مشکل با ورزش کردن و تمرینات فیزیوتراپی ساده حل می‌شود و گاهی هم مشکل آنقدر جدی است که کار به عمل جراحی کشیده می‌شود. پس باید درد در ناحیه لگن و باسن را جدی گرفت و برای تشخیص علت آن به جراح ارتوپد مراجعه کرد. در این مطلب به معرفی علل مختلف بروز درد لگن و روش‌های درمانی مختلف آن پرداخته می‌شود.

علت‌های بروز درد ناحیه لگن و پیشگیری

همانطور که گفتیم، به علل مختلفی ممکن است در ناحیه لگن احساس درد کنیم. این درد می‌تواند ناشی از اختلال در عملکرد عضلات سرینی باسن، اضافه وزن، آسیب دیدگی استخوان لگن و مفاصل آن و یا بیماری‌هایی مانند آرتروز و رماتیسم مفصلی باشد. در این قسمت به بررسی هر یک از این موارد و راهکارهای پیشگیری از آنها می‌پردازیم.

اضافه وزن

مشکلاتی که اضافه وزن و یا چاقی مفرط برای بدن ایجاد می‌کنند، بسیار زیاد هستند. تقریبا در هر مشکلی که فکرش را بکنید اضافه وزن دخیل است. احساس درد در ناحیه لگن نیز از این قاعده مستثنا نیست؛ اضافه وزن می‌تواند با فشار آوردن بیش از حد به استخوان‌ها و مفاصل لگن باعث بروز درد در این ناحیه و یا حتی آسیب دیدن مفاصل شود. از این رو یکی از راهکارهای پیشگیری از بروز درد لگن کاهش وزن اصولی و تحت نظر پزشک تغذیه است.

اختلال در عملکرد ماهیچه‌ها

گاهی اوقات احساس درد در ناحیه لگن به علت گرفتگی عضلات باسن یا عضلات اطراف مفصل لگن است. گرفتگی عضلات این ناحیه می‌تواند با فشار آوردن بر مفصل حساس لگن سبب بروز درد شود. همچنین ضعف عضلات و یا کشیدگی آنها ممکن است اعمال مفصل لگن حین انجام کارهای روزمره را دچار مشکل کرده و باعث ایجاد درد لگن شود.

می‌توانید برای پیشگیری از این مشکل به صورت روزانه ورزش‌هایی که منجر به تقویت عضلات باسن و پا می‌شود را زیر نظر متخصص یا مربی باشگاه انجام دهید. از جمله این ورزش‌ها می‌توان به پیاده روی، اسکات، دوچرخه سواری و یا پلانک‌های مختلف اشاره کرد.

آسیب‌دیدگی استخوان یا مفصل لگن

درد لگن در برخی موارد می‌تواند به دلیل آسیب دیدگی استخوان لگن و یا مفاصل آن باشد. استخوان لگن بسیاری از افراد ممکن است در اثر آسیب‌های خارجی مثل تصادف و ضربه شدید یا انجام فعالیت‌های سنگین به صورت مداوم دچار آسیب شود. آسیب در استخوان لگن می‌تواند به صورت ضرب‌دیدگی، ترک‌خوردگی و یا شکستگی باشد. تراکم پایین استخوان باعث افزایش احتمال آسیب‌دیدگی استخوان‌ها می‌شود. از این رو تغذیه مناسب و  مصرف کلسیم و ویتامین D به میزان کافی زیر نظر متخصص، احتمال آسیب دیدگی استخوان‌ها را کاهش می‌دهد.

همچنین آسیب دیدگی مفاصل نیز می‌تواند باعث بروز درد شدید در ناحیه لگن شود. مفاصل لگن از مهم‌ترین مفصل‌های بدن هستند که آسیب دیدن آن‌ها باعث مشکلات جدی و اختلال شدید در اعمال روزمره ما شود. اگر مفصل لگن آسیب جدی ببیند ممکن است برای درمان آن به عمل جراحی تعویض مفصل ران نیاز شود.

بیماری آرتروز

بیماری آرتروز یکی دیگر از عواملی است که می‌تواند باعث بروز درد در ناحیه لگن شود. این بیماری یک بیماری مفصلی است که در آن غضروف‌های سر استخوان‌ها در مفاصل از بین می‌رود. غضروف‌ها بافت‌های نرم و لغزنده‌ای هستند که در مفاصل وجود دارند و حرکت استخوان‌ها را تسهیل می‌کنند. در صورت از بین رفتن بافت غضروفی در مفاصل، استخوان‌ها حین حرکت به یکدیگر ساییده می‌شوند و فرد درد شدیدی احساس می‌کند.

درد در ناحیه لگن می‌تواند نشانه بیماری آرتروز در مفصل لگن باشد. آرتروز با درد شروع می‌شود و سپس سبب خشکی مفاصل (خشکی مفاصل به معنی سفت شدن آنها و اختلال در حرکت استخوان‌ها است) می‌شود. اگر بیماری آرتروز درمان نشود می‌تواند سبب تغییر شکل در ناحیه مفصل شود و سلامت فرد را به صورت جدی تهدید کند.

بیماری رماتسیم

رماتیسم بیماری دیگری است که همانند آرتروز سبب تخریب بافت غضروفی مفاصل می‌شود. در صورتی که مفاصل لگن دچار رماتیسم شوند، درد شدیدی در ناحیه لگن احساس می‌شود. تفاوت رماتیسم و آرتروز در این است که رماتیسم نوعی بیماری خودایمنی است. در بیماری‌های خودایمنی سلول‌های دستگاه ایمنی بدن بافت‌های خودی را بیگانه تشخیص می‌دهند و آنها را تخریب می‌کنند.

در بیماری رماتیسم بافتی که غضروف را در مفاصل تشکیل می‌دهد توسط سلول‌های ایمنی تخریب می‌شود و عدم تشکیل غضروف در مفاصل سبب ساییدگی استخوان‌ها و درد شدید می‌شود. از آنجایی که درد لگن می‌تواند نشانه بیماری‌های رماتیسم یا آرتروز باشد باید در صورت بروز این مشکل سریعا به پزشک مراجعه کنید تا علت درد را تشخیص دهد.

تشخیص علل بروز درد لگن توسط پزشک

پزشکان برای تشخیص علت درد در بیمارانی که از درد لگن رنج می‌برند ابتدا آنها را به صورت فیزیکی معاینه می‌کنند تا هرگونه ضعف یا اختلال در مفاصل، ماهیچه های ران و باسن و یا تاندون‌های مفاصل لگن (تاندون بافتی پیوندی است که استخوان‌ها را به یکدیگر و یا به ماهیچه‌ها متصل می‌کند) را بررسی کنند.

همچنین ممکن است برای بررسی بیشتر از تست‌های دیگری نیز استفاده شود. این تست‌ها شامل عکس برداری از استخوان لگن و مفاصل آن با اشعه ایکس، اسکن استخوان و یا تست ام آر آی می‌شوند. بسته به تشخیص پزشک روش‌های درمانی متفاوتی استفاده می‌شود.

روش‌های رفع مشکل درد لگن

پس از مشخص شدن علت درد لگن با تشخیص پزشک نوبت درمان و رفع این درد است. گاهی درد لگن ناشی از التهاب‌های جزئی و مشکلات غیر جدی است و با استفاده از داروهای مسکن و ضدالتهاب تجویز شده توسط پزشک رفع می‌شود. گاهی به تمرینات فیزیوتراپی برای تقویت عضلات و مفاصل نیاز است. در این بخش به بررسی برخی روش‌های درمان درد لگن می‌پردازیم.

تمرین‌های فیزیوتراپی و استفاده از بریس

در مواردی که علت بروز درد لگن اختلال در عملکرد ماهیچه‌ها و تاندون‌ها و یا ضعف مفاصل است، معمولا از تمرین‌های فیزیوتراپی برای رفع این مشکل استفاده می‌شود. همچنین ممکن است از بریس‌های مخصوص برای لگن و یا زانوها برای محافظت از مفاصل لگن یا کاهش فشار روی آنها استفاده شود.

عمل جراحی تعویض مفصل لگن

در مواردی که درد لگن ناشی از آسیب دیدگی شدید مفاصل آن است، ممکن است برای درمان آن چاره‌ای جز عمل جراحی نباشد. عمل جراحی تعویض مفصل لگن یکی از رایج‌ترین و موفق‌ترین عمل‌های جراحی برای رفع این مشکل است. در عمل جراحی تعویض مفصل لگن مفصل آسیب دیده از بدن بیمار خارج و یک مفصل مصنوعی از جنس فلز، پلاستیک و یا سرامیک جایگزین آن می‌شود.

چه زمانی به عمل جراحی نیاز است

باید توجه داشت که عمل جراحی همواره باید آخرین گزینه برای درمان باشد. به خصوص عمل جراحی تعویض مفصل لگن که عملی بسیار حساس و در عین حال بسیار موفق می‌باشد و حتما میبایست توسط جراح با تجربه و با تکنیک به روز انجام شود.

عمل جراحی تعویض مفصل لگن فقط زمانی لازم است که مفصل به طور جدی آسیب دیده باشد و درد لگن با روش‌های درمانی دیگر برطرف نشود.

سخن پایانی

در این مطلب با درد لگن، علل بروز آن، روش‌های پیشگیری، و درمان این مشکل آشنا شدیم و به اهمیت بررسی به موقع این مشکل توسط پزشک پی بردیم. همچنین شما می‌توانید از روش‌های درمان خانگی مانند کمپرس سرد و گرم، تمرینات ورزشی و استفاده از داروهای ساده نیز در صورت خفیف بودن درد استفاده کنید. اما این به معنی عدم ضرورت مراجعه به پزشک نیست؛ زیرا همانطور که گفتیم درد در ناحیه لگن می‌تواند ناشی از مشکلات جدی مانند آرتروز و رماتیسم باشد و در صورت عدم درمان ممکن است به عمل جراحی نیاز پیدا شود.

همواره در نظر داشته باشید که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. اگر تا به حال مشکل درد در قسمت لگن نداشته‌اید، باید بدانید که این مشکل ممکن است برای همه رخ دهد؛ پس بهتر است با روش‌های مختلفی که در متن ذکر کردیم مانند ورزش کردن روزمره و جلوگیری از اضافه وزن با تغذیه مناسب احتمال بروز درد در ناحیه لگن را کاهش داد.