فیزیوتراپی پس از جراحی هیپ

مقدمه

جراحی تعویض مفصل هیپ یک عمل ایمن و بسیار موفق است. هر چند موفقیت طولانی‌مدت در این عمل بستگی به بیمار دارد. یکی از نکات مهم در حفظ نتیجه جراحی این است که عضلات اطراف مفصل هیپ باید پس از جراحی تقویت شوند و نیاز است که بیمار محدودیت‌های پس از جراحی را بداند و رعایت کند.

آناتومی

مفصل هیپ، استخوان لگن را به استخوان فمور (ران) وصل می‌کند. هیپ از نوع مفاصل گوی و کاسه است چرا که سر استخوان فمور کروی بوده و در حفره استخوان هیپ قرار می‌گیرد. لیگامان‌ها، سر استخوان فمور را حمایت کرده و از جابجا شدن و در رفتن آن جلوگیری می‌کنند. برخلاف مفصل زانو، مفصل هیپ در جهت‌های مختلفی حرکت می‌کند و به پاها اجازه می‌دهد که حرکات‌ فلکشن / اکستنشن، ابدداکشن / ادداکشن و چرخش مدیال / لترال را انجام دهد. با این وجود، عضلات لگن و پاها هستند که حرکت را ممکن می‌سازند.

جراحی تعویض کامل مفصل هیپ

تعویض کامل مفصل هیپ، یک عمل جراحی بزرگ است که در آن یک گوی فلزی که بر روی یک میله قرار گرفته است جایگزین سر فرسوده استخوان فمور می‌شود. استابولوم نیز با یک بخش حفره مانند از جنس فلز یا پلاستیک خاص جایگزین می‌شود. در طول سال‌ها، تکنولوژی طراحی و ساخت هیپ مصنوعی به صورت قابل توجهی پیشرفت کرده است. امروزه طرح‌های بسیاری برای جایگزینی با مفصل هیپ و تعویض آن وجود دارد. اصولاً تعویض کامل هیپ به منظور تسکین درد، بازیابی حرکت مفصل و اصلاح هر گونه کوتاهی طول پا ارائه شده است. همان‌طور که ذکر شد، هیپ مصنوعی شامل دو بخش گوی و کاسه است که انجام بسیاری از حرکات را ممکن می‌سازد هر چند نمی‌تواند همانند هیپ طبیعی عمل کند. عضلات پاها موجب نگهداشتن هیپ مصنوعی شده و اجازه جابجا شدن به آن نمی‌دهند. به همین دلیل است که تقویت عضلات پا (به طور خاص در محدوده هیپ) پس از جراحی تعویض مفصل هیپ بسیار اهمیت دارد. چنانچه عضلات پا، ماه‌ها یا سال‌ها مورد استفاده قرار نگرفته باشد معمولاً ضعیف و دردناک می‌شود. در طول 8-6 هفته اول پس از جراحی، خطر جابجا شدن مفصل هیپ جدید در بالاترین حد است. برای جلوگیری از دررفتگی استخوان هیپ پس از جراحی بهتر است از یک بالش بین پاها استفاده شود تا پاها زیاد به هم نزدیک نشوند. بلافاصله پس از جراحی، یک گُوِه بزرگ به نام بالش ابداکتور بین پاهای بیمار قرار خواهد گرفت. این امر جهت پیشگیری از دررفتگی ناشی از قرار گرفتن ضربدری پاها در مدت زمانی که فرد در بیمارستان بستری است، انجام می‌گیرد. بسیار مهم است که تا دو هفته پس از جراحی، ‌فرد هنگامی که دراز کشیده یا نشسته، به سمت جلو خم نشود. به مرور زمان که عضلات قوی‌تر می‌شوند، انجام اقدامات پیشگیرانه نامبرده دیگر مهم نخواهد بود.

فیزیوتراپی پس از جراحی هیپ

فیزیوتراپی بخش بسیار مهمی از مراحل درمانی پس از جراحی تعویض کامل هیپ است و به بیمار کمک می‌کند که دوره ریکاوری سریع‌تر و کوتاه‌تری داشته باشد. فیزیوتراپی پس از تعویض کامل مفصل هیپ شامل موارد زیر است:

1. تمرینات ورزشی هیپ برای بهبود حرکت مفصل و تقویت عضلات اطراف آن.
2. کمک به بیمار در مراحل اولیه برای جابجایی از تخت به صندلی و آموزش نکاتی برای بلند شدن و نشستن.
3. کمک به بیمار برای راه رفتن با استفاده از وسایل کمکی که اجازه می‌دهد بیمار هنگام ترخیص از بیمارستان به اندازه کافی مستقل و ایمن باشد.

پس از عمل بیمار می‌تواند با راهنمایی فیزیوتراپیست، برنامه ورزشی خود را که شامل موارد زیر است، شروع کند:

1. ورزش‌های تنفسی برای پیشگیری از مشکلات قفسه سینه پس از بیهوشی
2. ورزش‌های قوزک پا برای پیشگیری از مشکلات گردش خون
3. ورزش‌های هیپ و زانو برای حفظ نیروی عضله و حرکت مفصل
4. راهنمای راه رفتن با وسایل کمکی

وارد و خارج شدن از تخت

هر زمان که امکان دارد بهتر است بیمار از طرف پایی که عمل شده از تخت خارج شود. برگشتن به تخت نیز باید با پای عمل شده انجام شود.

راه رفتن

ابتدا نیاز خواهد بودکه از عصا یا دیگر وسایل کمکی برای کاهش وزن وارد بر روی هیپ جدید استفاده شود. مراحل راه رفتن باید به این شکل باشد که ابتدا وسیله کمکی، سپس پای عمل شده و در نهایت پایی که عمل نشده است، حرکت داده می‌شود. در برخی موارد ممکن است پزشک از بیمار بخواهد که استفاده از عصا را به مدت چند هفته پس از عمل ادامه دهد.

نشستن

در بیشتر موارد، بیمار بلافاصله پس از جراحی می‌تواند روی صندلی بنشیند اما در مراحل اولیه، فیزیوتراپیست می‌تواند برای انجام این کار به بیمار کمک کند. توصیه می‌شود که از صندلی سفت، بلند و با دسته برای نشستن استفاده شود.

بالا رفتن از پله‌ها

عصای خود را روی پله پایین‌تر نگهدارید، پای قوی‌تر (عمل نشده) را روی پله گذاشته و سپس پای ضعیف‌تر (عمل شده) را حرکت دهید، سپس عصاها را روی همان پله قرار دهید.

پایین رفتن از پله‌ها

عصاهای خود را وسط پله پایینی قرار دهید، پای ضعیف‌تر (عمل شده) را پایین آورید و سپس پای قوی‌تر (عمل نشده) را پایین ببرید.