با هر قدمی که برمی‌دارید، نه تنها زانو خم و راست میشود بلکه کل وزن شما را نیز حمل می‌کند. معمولاً زانو وظایف خود را بدون هیچ علائمی انجام می‌دهد. ولی گاهی شرایط تغییر می‌کند.
دردی که در اثر خم و راست کردن زانو تشدید میشود ممکن است در اثر آسیب حاد یا اختلال مزمن در ساختارهای مختلف مفصل زانو ایجاد شود. ساختار اطراف مفصل زانو شامل غضروف، تاندون، رباط، بورسا، استخوان و غشای سینوویال است.
علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن چیست؟
بیماری‌های مختلفی می‌تواند باعث درد زانو هنگام خم کردن آن شود. در ادامه، به معرفی برخی از بیماری‌ها که با درد زانو همراه هستند، می‌پردازیم.
سندرم زانوی دوندگان (نرمی کشکک زانو)
در این بیماری، حرکت کشکک در اثر خم کردن زانو، فشار زیادی بر غضروف وارد می‌کند. ناهنجاری بیومکانیکی، ضعف عضلات و سفتی عضلات می‌تواند باعث بروز این مشکل شود. این درد معمولاً در جلوی زانو از قسمت زیر تا اطراف کشکک زانو حس میشود. اغلب این درد به آهستگی شروع شده و با صدای ساییدگی همراه است.
بورسیت
این بیماری شامل حساسیت و التهاب کیسه بورسا است. کیسه‌های کوچک بورسا پر از مایع هستند و بین استخوان و بافت نرم قرار می‌گیرند. در زانو دو کیسه بورسا وجود دارد و فشار روی آن‌ها باعث درد زانو میشود. زانو زدن‌های مکرر و طولانی یا افتادن روی زانو می‌تواند باعث التهاب کیسه بورسا که در جلوی زانو و زیر کشکک قرار دارد، شود. تراوش مایع اضافی در مفصل زانو از طریق کیسه بورسا موجب التهاب و درد زانو میشود.
پیچ خوردگی
پیچ خوردن یکی از چهار رباطی که به پایداری و ثبات زانو کمک می‌کنند می‌تواند باعث درد زانو هنگام خم کردن آن شود. پارگی یا کشیدگی بیش از حد یکی از رباط‌ها باعث بروز درد خفیف تا شدید میشود. علائم این آسیب بلافاصله یا مدت کوتاهی پس از جراحت مشاهده می‌شوند.
پارگی منیسک
منیسک یک لایه ضخیم از جنس غضروف است که برای جلوگیری از ضربه و جراحت، مفصل زانو را می‌پوشاند. در اثر پارگی منیسک، این حالت پوشاننده از بین رفته، منیسک دچار التهاب شده و می‌تواند حرکت زانو را محدود کند. اگر درد زانو بیشتر هنگام بالا رفتن از پله یا اسکات زدن احساس شود ممکن است در اثر پارگی منیسک باشد.
آرتروز
التهاب مفصل در اثر آرتروز موجب درد زانو هنگام خم کردن آن میشود. اگر درد زانو صبح‌ها یا بعد از نشستن به مدت طولانی تشدید میشود، به آرتروز بدبین شوید. حرکت آرام به کاهش درد آرتروز کمک می‌کند. علائم آرتروز زانو ثابت نیست و با گذشت زمان تشدید میشود.
فشار به زانوها؛ اصلی‌ترین عامل درد هنگام نشستن و برخاستن
درد زانو از رایج‌ترین دردهای مفصلی است که افراد مختلف به آن مبتلا می‌شوند. این درد با افزایش سن و کم‌تحرکی افراد بیشتر نمایان میشود و علت بروز آن به دلایل مختلفی وابسته است.
نشستن یا ایستادن در زمان طولانی
نشستن و یا ایستادن طولانی‌مدت باعث تجمع خون در پاها و عدم گردش مناسب آن میشود. این مساله همچنین باعث افزایش فشار به زانوها میشود و آن‌ها را دچار التهاب می‌کند. استفاده از زانوبندهای طبی تا حد زیادی درد ناشی از این مشکل را تسکین می‌دهد.
صندلی نامطلوب
صندلی مناسب در بسیاری از مواقع از بروز درد زانو جلوگیری می‌کند. زانوها در هنگام نشستن روی صندلی باید حالت استاندارد داشته باشند و تحت فشار زیادی قرار نگیرند. صندلی خوب باید ارتفاع و عمق مناسبی داشته باشد تا بتواند یک تکیه‌گاه قابل تنظیم در اختیار فرد قرار دهد. بنابراین یک صندلی با ارگونومی غیراستاندارد می‌تواند باعث زانو درد شود.
آرتریت روماتوئید
در برخی موارد ضعف در سیستم ایمنی بدن، باعث زانو درد هنگام نشستن و برخاستن میشود. در این شرایط سیستم ایمنی بدن به سلول‌ها و مفاصل سالم حمله می‌کند و باعث ایجاد درد و تورم در قسمت‌های مختلف بدن مانند زانوها میشود. آرتریت روماتوئید که بیشتر در زنان بالای 50 سال شایع است، در بیشتر مواقع با دارو و ورزش بهود پیدا می‌کند.
در صورت داشتن شرایط زیر، برای درمان به‌موقع زانو درد باید به جراح ارتوپد مراجع کنید:
- درد و ورم روی دو یا چند مفصل به طور همزمان
- سابقه خانوادگی آرتریت روماتوئید
- اگر خانم بالای 50 سال هستید و با این درد روبرو شده‌اید
- ممکن است علت زانو درد شما هنگام نشستن یا برخاستن کیست بیکر باشد
- تورم و برآمدگی ناشی از برجسته‌شدن و تجمع مایع بین مفصلی در پشت زانو را کیست بیکر یا کیست پوپلیته می‌گویند. این نوع از کیست به دلیل تورم در بافت پشتی غضروف زانو ایجاد میشود. این کیست علائم زیادی دارد و در صورت مشاهده درد شدید زانو باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
صدمات در تاندون و رباط پا
تاندون‌ها بافت‌های فیبری موجود بین انتهای ماهیچه و استخوان هستند. صدمات به تاندون‌ها ناشی از حرکات بدنی شدید و ناگهانی، مصدومیت، فعالیت استقامتی سنگین، کارهای روزمره طولانی و التهاب‌ها است. هنگام کشیده‌شدن بیش از حد رباط‌های زانو، زانوها آسیب می‌بینند و صدمه دیدن رباط‌ها می‌تواند علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن باشد.
زانوی جامپر؛ زانو درد شایع ورزشکاران
یکی از دلایل درد زانو در هنگام نشستن و برخاستن، آسیب به تاندون کشکک زانو یا در اصطلاح زانوی جامپر است. این آسیب در ورزشکاران به دلیل پرش‌ها و تغییرجهت‌های ناگهانی زانو شایع‌تر است. زانوی جامپر باعث درد در زیر کاسه زانو میشود و از شایع‌ترین علل زانو درد هنگام نشستن و برخاستن برای ورزشکاران به‌شمار می‌رود.
کم آبی بدن
عدم مصرف کافی آب، منجر به عوارضی جانبی در بدن میشود. یکی از این تاثیرات ضعف عضلانی و ایجاد درد در ناحیه زانوها هنگام نشستن و برخاستن است. بهترین راهکار برای جلوگیری از ضعف بدنی، خوردن مکرر آب در طول روز است.
درمان و کاهش درد زانو هنگام نشستن و برخاستن
علت‌های متفاوت زانو درد، به راهکارهای درمانی مختلفی نیاز دارند. در صورتی که آسیب به زانوها عمیق و درد ناشی از آن زیاد باشد، حتما باید برای رفع علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کرد. با این حال برخی روش‌های ساده، اما مفید وجود دارند که به پیشگیری و درمان علت‌های مختلف زانو درد کمک می‌کنند. در ادامه به مهم‌ترین راهکارهای کاهش دردهای زانو می‌پردازیم.
بیحرکت نگه داشتن مفصل
یکی از بهترین راهکارها برای کاهش درد زانوها، عدم فعالیت زیاد و استراحت دادن به آن‌ها در یک بازه زمانی است. در بسیاری از موارد، پزشک با بستن یک آتل یا بریس (زانوبند) اجازه حرکت بیشتر زانو را گرفته و درد آن را تسکین می‌دهد. البته در صورت تداوم درد، باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.
فعالیت‌های مراقبتی خانگی
اکثر فعالیت‌های مراقبتی برای کاهش درد زانوها، به مرور زمان در بهبود کامل دردهای عضلانی نقش به‌سزایی دارند. برخی روش‌ها مانند حرکات کششی ملایم در طول روز، پوشیدن آستین زانو برای گرم نگه‌داشتن آن، ماساژ زانوها با آب گرم، گذاشتن یخ روی زانو برای کاهش التهاب آن، از جمله مناسب‌ترین روش‌های خودمراقبتی خانگی برای تسکین علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن هستند.
کاهش وزن
کم کردن فشار وارده بر زانوها تاثیر زیادی در التیام درد زانوها دارد. افراد دارای اضافه وزن در صورت کاهش وزن خود، نصف راه درمانی زانو درد خود را طی می‌کنند. برای افراد دارای اضافه وزن و مبتلا به آرتزو، کاهش وزن مناسب‌ترین روش درمانی برای کاهش دردهای زانوی آن‌ها هنگام نشستن و برخاستن به‌شمار می‌رود.
کاهش فعالیت‌های روزانه
وضعیت زانوها هنگام انجام دادن یک فعالیت خاص، کمک بزرگی به روند درمانی زانو درد می‌کند. اگر انجام یک فعالیت باعث درد گرفتن زانو میشود، باید تا زمان بهبود کامل زانو از انجام آن خودداری کرد. همچنین انجام برخی ورزش‌های کم‌برخورد، به درمان علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن کمک می‌کند. ورزش‌هایی مثل شنا و پیاده‌روی در این امر تاثیرگذار هستند.
گرمادرمانی
علت بسیاری از دردهای زانو عدم گردش خون مناسب در مفاصل است. گرما گردش خون را افزایش داده و از این طریق زانوها را تسکین می‌دهند. این روش به‌ویژه برای افراد مبتلا به آرتریت، یکی از مناسب‌ترین روش‌های درمانی است.
فیزیوتراپی و جراحی
زمانی که زانوها با آسیب‌های شدیدی روبه‌رو می‌شوند، برای درمان ناحیه آسیب‌دیده زانو حتما باید به فیزیوتراپ مراجعه کرد. پزشک فیزیوتراپ با بررسی نقاط آسیب‌دیده زانو تمرینات منظم و برنامه ریکاوری کاملی را برای سلامت زانوها درنظر می‌گیرد. تمرینات توانبخشی فیزیوتراپی در بسیاری از موارد از جراحی زانوها جلوگیری می‌کند، اما اگر پس از فیزیوتراپی درد همچنان در هنگام نشستن و برخاستن در ناحیه زانو وجود داشته باشد، با نظر پزشک و تشخیص علت این درد، ممکن است راهکار جراحی زانو در نظر گرفته شود.
مراجعه به پزشک
مفصل‌ها و به‌ویژه مفاصل زانو بخش‌هایی از بدن هستند که در صورت آسیب دیدن آن‌ها، حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. چرا که عدم رسیدگی به‌موقع و درمان آن‌ها آسیب‌های بیشتری به زانوها وارد میشود. یکی از بهترین مراکز تخصصی برای معاینه زانو، تشخیص علت زانو درد و درمان آن، کلینیک تخصصی دکتر افشین طاهری اعظم است. ما در این کلینیک با اتکا به دانش بالای دکتر طاهری اعظم و برخورداری از تکنولوژی روز دنیا، انواع خدمات ارتوپدی، جراحی هیپ، لگن و زانو را به مراجعان ارائه می‌کنیم.
