صدا دادن زانو؛ یک مشکل رایج با علل مختلف
ممکن است زمانی که زانوی خود را خم می‌کنید، صدایی مانند تق تق به گوشتان برسد. چنین اتفاقی می‌تواند نگران‌کننده باشد. مشکل صدا دادن زانو می‌تواند نشانه‌ای از ابتلا به آرتروز زانو باشد، اما همیشه اینطور نیست. همچنین تمرینات و اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش یا توقف امراض مختلف در ناحیه زانو، انجام دهید. در این مطلب، به دلایل صدا دادن زانو، مشکل تق‌تق کردن زانو، روش‌های اصولی درمان آن و آنچه محققان در مورد علت بروز آن می‌گویند، می‌پردازیم. همچنین نکاتی را در مورد رفع مشکل تق تق کردن زانو با شما در میان می‌گذاریم.
آشنایی با مشکل صدا دادن زانو
بسیاری از افراد، هنگم خم یا صاف کردن زانوها، هنگام راه رفتن یا بالا و پایین رفتن از پله‌ها، گاه به گاه صدای تق تق و کوبیدن را از زانوهایشان می‌شنوند. پزشکان این مشکل را کرپیتوس زانو می‌نامند. صدا دادن زانو می‌توانند از تجمع گاز و تشکیل حباب در نواحی اطراف مفاصل ناشی شوند. خم شدن زانو می‌تواند باعث ترکیدن این حباب‌ها و ایجاد صدای تق تق شود.
یک دیگر از علل بروز ین مشکل، آرتروز زانو است، اما دلایل متعددی برای صدا دادن زانو، وجود دارد. در بیشتر موارد، تق تق کردن زانو، مشکل بزرگی نیست و نیاز به درمان خاصی ندارد. با این حال، اگر صدا دادن زانو توام با درد است، بهتر است به مطب یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا زانوهای شما را معاینه کند.
مختصری درباره مفصل زانو
مفصل زانو جایی است که استخوان ساق پا یا درشت نی، استخوان ران و کاسه زانو (یا کشکک) به هم می‌رسند. سطح این استخوان‌ها با لایه‌ای صاف به نام غضروف مفصلی پوشیده شده است. مینیسک، نوع دیگری از غضروف، بین استخوان‌های ران و ساق پا قرار دارد و عوامل موثر بر فرسایش را کاهش می‌دهد. غضروف مفصلی و مینیسک، هر دو در ساختار زانو، مهم هستند.
آرتروز زانو باعث آسیب به هر دو نوع غضروف می‌شود. این بیماری که اغلب به آن استئوآرتریت نیز گفته می‌شود، باعث ساییدگی غضروف مفصلی و پارگی مینیسک می‌شود. با پیشرفت این فرآیند، سطوح غضروف فرسوده و ناهموار می‌شوند.
در نهایت، استخوان زیر غضروف نمایان می‌شود. هرگاه که مفصل زانو به جلو و عقب خم می‌شود، این سطوح ناهموار باعث ایجاد صداهایی مانند تق تق می‌شوند. زانوی شما دارای دو نوع مختلف غضروف است. زمانی که استئوآرتریت اتفاق می‌افتد و یا با مشکل صدا دادن زانو را دارید، امکان فرسایش هر دو نوع غضروف زانو، زیاد می‌شود.
چه عواملی موجب بروز مشکل صدا دادن زانو می‌شوند؟
شایع‌ترین حالت مشکل صدا دادن زانو، کرپیتوس نام دارد. این همان صدای تق تق شدید می‌باشد که ممکن است توام با شنیدن صدای زانو، درد آن را احساس کنید. در برخی موارد، کریپتوس فقط صدا دارد. اگر فکر می‌کنید که زانوی شما مشکل دارد، کف دست خود را روی کاسه زانو قرار دهید و زانوی خود را به جلو و عقب خم کنید. احساس درد و اصطحکاک می‌تواند نشانه‌ی ابتلا به کریپتوس باشند.
کرپیتوس زمانی رخ می‌دهد که سطوح ناهموار غضروف روی یکدیگر قرار بگیرند. گاهی در حالی که استئوآرتریت در حال پیشرفت است، ساییدگی استخوانی بدتر هم می‌شود و برآمدگی‌های کوچک روی سطح استخوان، به طور غیر طبیعی بیشتر می‌شوند.
البته مشکل صدا دادن زانو می‌تواند شدیدتر باشد و صداها بلندتر از کرپیتوس باشند، اما این مشکلات کمتر رخ می‌دهند. ممکن است زمانی که زانوی شما در موقعیت خاصی قرار دارد یا آن را به روش خاصی حرکت می‌دهید، کریبپتوس شدیدتر شده و صدایی متفاوت به گوش برسد. البته همه حرکات باعث ایجاد این نوع صداها نمی‌شوند.
آسیب غضروف داخلی مفصل و مشکل در تاندون‌ها نیز می‌تواند باعث صدا دادن زانو شود. البته اگر صدا کم باشد، جای نگرانی نیست. پزشکان معمولا زمانی نگران می‌شوند که درد، تورم یا علائم دیگر وجود داشته باشند. در ادامه، به برخی از علل بروز مشکل صدا دادن زانو می‌پردازیم.
مشکل کشکک زانو
مشکل صدا دادن زانو در بدن هر کس، کمی متفاوت است. بافت‌ها و اجزای مختلفی که زانو را تشکیل می‌دهند، از بدو تولد یا به دلیل کهولت سن، آسیب یا وقایع مختلف، دچار مشکل می‌شوند. به عنوان مثال، ممکن است زانوهای شما بیشتر از زانوهای فرد دیگری خم شوند، یا کاسه زانوهای شما آزادانه‌تر حرکت کنند. اهمیت تفاوت‌های کوچک می‌توانند کشکک زانو را دچار مشکل کرده و باعث صدا دادن زانو شوند.
انواع جراحات زانو
کرپیتوس می‌تواند در نتیجه یک ضربه، اتفاق بیافتد. افتادن روی زانو می‌تواند منجر به آسیب به کاسه زانو یا سایر قسمت‌های مفصل زانو شود. از این رو، صدا دادن زانو می‌تواند نشانه‌ای از این نوع آسیب باشد. پارگی مینیسک در افرادی که ورزش می‌کنند و می‌دوند، نسبتا شایع است. مشکل مینیسک می‌تواند در حین حرکت، باعث درد یا صدای تق تق زانو شود.
نرمی کشکک زانو یا کندرومالاسی زمانی رخ می‌دهد که غضروفی که بخش زیرین کاسه زانو را می‌پوشاند، آسیب می‌بینید. شاید متوجه یک درد خفیف در پشت کاسه زانو شوید که معمولا در اثر تحرک بیش از حد یا آسیب، ایجاد می‌شود.
سندرم درد پاتلوفمورال نیز زمانی شروع می‌شود که فشار زیادی به کشکک وارد کنید. این عارضه، پیش از بروز آسیب در سطح مفصل کشکک رخ می‌دهد و می‌تواند منجر به کندرومالاسی کشکک شود. همچنین می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و هنگام حرکت دادن زانو، درد و صدای بسیار ایجاد کند.
آرتروز زانو
آرتروز می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما معمولا زمانی که افراد در دهه 50 زندگی خود هستند، شروع می‌شود. استئوآرتریت یا همان آرتروز معمولا مفاصلی که وزن و فشار زیادی را تحمل می‌کنند (مانند زانوها) تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در آرتروز، اصطحکاک و تغییرات بیوشیمیایی با هم ترکیب می‌شوند و به مرور زمان، غضروفی که از مفصل محافظت می‌کند را تجزیه می‌کنند. این اتفاق باعث التهاب و درد می‌شود. همچنین ممکن است مفصل ترک خورده و خراشیده شود. اگر در کنار مشکل صدا دادن زانو، درد دارید، احتمال اینکه آرتروز داشته باشید، بالا است.
عمل‌های جراحی
گاهی اوقات، زانوها بعد از جراحی پر سر و صدا می‌شوند. شاید صدا دادن زانو ناشی از تغییرات جزئی باشد که در طول عمل جراحی یا در روند تعویض مفصل، رخ داده‌اند. با این حال، اغلب صداها از قبل از عمل نیز وجود داشته‌اند، اما افراد بعد از عمل بیشتر متوجه آن‌ها می‌شوند، زیرا پس از عمل، بیشتر بر روی زانو دقت می‌کنند.
صدا دادن زانو چقدر خطرناک است؟
مشکل صدا دادن زانو (کرپیتوس) بسیار شایع و معمولا بدون درد است. نیازی به نگرانی در مورد آن نیست. با این حال، درد همراه با تق تق کردن زانو، می‌تواند نشان‌دهنده یک مشکل باشد. در نتیجه، اگر زانوی شما صدایی خاص ایجاد می‌کند و درد دارد، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
کرپیتوس زانو خود می‌تواند از علائم یک بیماری دیگر باشد. صدا دادن زانو:
- یکی از علائم شایع آرتروز (OA) است
- یک علامت احتمالی آرتریت روماتوئید است
- ممکن است با چندین نوع آسیب زانو همراه باشد
روش‌های درمانی کرپیتوس زانو
کرپیتوس معمولا بی خطر است و نیازی به درمان ندارد. اما اگر درد یا علائم دیگری همراه با صدا دادن زانو دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. درمان به علل زمینه‌ای هم بستگی دارد. اگر مبتلا به کریپتوس هستید، برخی روش‌ها می‌توانند به شما در مدیریت بیماری کمک کنند. کارشناسان توصیه می‌کنند:
- وزن خود را مدیریت کنید
- ورزش کنید (پیاده روی، شنا یا تای چی)
- از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) استفاده کنید
- از کیسه‌های یخ و گرما برای کاهش التهاب استفاده کنید
- در جلسات فیزیوتراپی شرکت کنید و تمرینات تقویت عضلات و افزایش دامنه حرکتی را انجام دهید
همچنین مدیتیشن می‌تواند درد را کاهش دهد. البته ما همچنان پیشنهاد می‌کنیم که مشکل زانو خود را با پزشک در میان بگذارید. چراکه اگر صدا دادن زانو نشانه یک مشکل جدی باشد، ممکن است نیاز به جراحی یا تعویض مفصل باشد.
روش‌های درمانی طبیعی کرپیتوس
داروها و روش‌های درمانی طبیعی برای درد مفاصل، می‌توانند مشکل صدا دادن زانو را رفع کنند. از جمله بهترین گزینه‌ها می‌توان به کورکومین، رزوراترول، بوسولیا (کندر)، تنتورها و دمنوش‌های گیاهی خاص اشاره کرد. البته مصرف خودسرانه این داروهای گیاهی، توصیه نمی‌شود. به خاطر داشته باشید که تنها برخی از موارد فوق، از نظر بالینی موثر هستند و برخی ممکن است اثرات نامطلوبی داشته باشند.
